Siła uścisku dłoni może być wykorzystywana jako biomarker stanu zdrowia osób starszych. Grupa naukowców z Uniwersytetu Rzeszowskiego sprawdziła, że upływ lat najmocniej koreluje z siłą uścisku dłoni.
Badania przeprowadzono wśród reprezentatywnej grupy osób starszych mieszkających w południowo-wschodniej Polsce. Wykazano, że średnia siła ścisku dłoni wynosiła 19,98 kg (16,91 kg dla kobiet oraz 26,19 kg dla mężczyzn), a obniżona siła mięśniowa występowała u 50,18 proc. kobiet i 55,22 proc. mężczyzn.
„Badanie uścisku dłoni pomaga zidentyfikować osoby starsze zagrożone słabością i zaplanować profilaktyczne usługi zdrowotne, aby zmniejszyć ryzyko ich uzależnienia i ograniczeń w poruszaniu się. Słaba siła chwytu jest silnym czynnikiem prognostycznym złych wyników leczenia, zwiększonych ograniczeń funkcjonalnych, niskiej jakości życia, dłuższego pobyty w szpitalu, a nawet śmierci” – ostrzegają naukowcy.
Siła uścisku dłoni to prosta, szybka i niedroga miara stosowana w praktyce klinicznej, rehabilitacji i badaniach zdrowia publicznego do oceny funkcji układu mięśniowo szkieletowego. Mierzona dynamometrem siła uścisku dłoni pozwala zidentyfikować nie tylko osłabienie mięśni kończyn górnych, ale także siłę i sprawność funkcjonalną kończyn dolnych.
Zdaniem naukowców, prostota pomiaru w połączeniu z jego niskim kosztem sprawia, że jest on godny uwagi przy ocenie ogólnego stanu zdrowia osób starszych.
„Zapobieganie pogorszeniu się siły mięśni u osób starszych powinno być przedmiotem interwencji pod koniec kariery zawodowej oraz po przejściu na emeryturę. Państwowa opieka geriatryczna jest niewystarczająca i nie odpowiada rzeczywistym potrzebom starszej populacji. Dlatego wczesna ocena siły uścisku dłoni pozwoliłaby na wprowadzenie różnych form wsparcia, zmniejszając przyszłe koszty opieki zdrowotnej” – uważają autorzy artykułu.
SIŁA UŚCISKU DŁONI SPADA WRAZ Z WIEKIEM
Do badania zakwalifikowano osoby według następujących kryteriów włączenia: wiek 65 lat i więcej, prawidłowy stan poznawczy, poziom sprawności fizycznej umożliwiający chodzenie oraz wyrażenie świadomej zgody na udział w badaniu.
Siła chwytu dłoni dominującej została oceniona na podstawie średniej z trzech prób uzyskanych za pomocą pomiaru z wykorzystaniem dynamometru ręcznego JAMAR PLUS. Pomiaru dokonano w pozycji siedzącej na krześle bez podłokietników, stopy osoby badanej spoczywały płasko na podłodze, ramiona ustawione były wzdłuż tułowia, łokieć zgięty pod kątem 90 stopni, przedramię w pozycji neutralnej. Każdemu z uczestników polecono maksymalne zaciśnięcie dłoni i przytrzymanie uścisku przez 6 sekund.
Średnia siła chwytu osób starszych w wieku 80-85 lat wynosiła 17,97 (14,47 kg dla kobiet oraz 25,66 kg dla mężczyzn) a w grupie powyżej 85 lat – 16,68 kg (13,51 kg dla kobiet oraz 21,77 kg dla mężczyzn).
Badanie potwierdziło pozytywny związek siły chwytu wiekiem, ze wzrostem, masą ciała, BMI, zdolnością do wykonywania podstawowych i złożonych czynności życia codziennego, mobilnością i równowagą ciała zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. W badaniu stwierdzono również, że niezależnym czynnikiem wpływającym na siłę chwytu dłoni był stan cywilny.
POLKI SŁABSZE OD BRYTYJEK, POLACY OD NIEMCÓW
Średnia siła uścisku dłoni dla kobiet w Polsce wyniosła 16,91 kg, co jest zbliżone do wyników z Portugalii i znacznie niższe niż w Wielkiej Brytanii. Średnia wartość siły uścisku dłoni dla mężczyzn w Polsce wynosiła 19,98 kg i była niższa niż w Niemczech oraz Szwajcarii. Naukowcy przypuszczają, że różnice ze względu na wiek i płeć między poszczególnymi krajami wynikają prawdopodobnie z różnic genetycznych w masie mięśniowej, stylu życia i opiece zdrowotnej osób starszych.
Według Wiśniowskiej-Szurlej i współautorów badania obniżona siła mięśniowa występowała u około 50 proc. starszych kobiet i mężczyzn. Naukowcy sugerują, że jedną z przyczyn tak wysokiego odsetka osób z obniżoną siłą mięśni może być niewystarczający poziom aktywności fizycznej wśród osób starszych w Polsce. Rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie podejmowania aktywności fizycznej w grupie osób w wieku od 45 do 65 lat spełnia 4,2 proc. populacji, natomiast w grupie powyżej 80 lat jedynie 0,6 proc.
Badanie opublikowane w maju w Scientific Reports (Nature) przeprowadził zespół z Uniwersytetu Rzeszowskiego w składzie: dr Agnieszka Wiśniowska-Szurlej, dr Agnieszka Ćwirlej-Sozańska, mgr Justyna Kilian, dr Natalia Wołoszyn, dr Bernard Sozański i dr hab. Anna Wilmowska-Pietruszyńska.
Więcej na ten temat w artykule źródłowym: https://www.nature.com/articles/s41598-021-89408-9
PAP – Nauka w Polsce, Karolina Duszczyk
kol/ agt/
