W ciągu pięciu dotychczasowych edycji 71 badaczy skorzystało z programu Polskie Powroty. Realizują projekty w 14 polskich uczelniach i instytutach badawczych – powiedział PAP dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) dr Dawid Kostecki.
Celem programu Polskie Powroty NAWA jest umożliwienie wyróżniającym się polskim naukowcom powrotu do kraju i podjęcia zatrudnienia w polskich uczelniach i instytutach badawczych. Stwarza on naukowcom rezydującym w zagranicznych ośrodkach naukowych możliwość stworzenia w Polsce własnej grupy projektowej i prowadzenia badań w optymalnych warunkach. Krajowe uczelnie, instytuty naukowe i instytuty badawcze mogą pozyskać specjalistów mających doświadczenie międzynarodowe i wiedzę z zakresu najnowszych trendów badawczych w swojej dyscyplinie naukowej.
Dr Kostecki poinformował, że z 71 naukowców, którzy wrócili do Polski, najwięcej pochodzi z Wielkiej Brytanii (20), Stanów Zjednoczonych (18), Niemiec (9) i ze Szwajcarii (4). Dotychczas na realizację programu przeznaczono 125 mln zł. „Nie faworyzujemy żadnych nauk, ale dominującą grupą beneficjentów są nauki ścisłe” – przyznał.
„Laureaci oceniają program bardzo pozytywnie, ponieważ daje im szansę na powrót do Polski i interpretują go w kategoriach nowoczesnego patriotyzmu. Gwarantuje on stabilność finansową na trzy, cztery lata i daje możliwość powrotu do korzeni i do ojczyzny” – zauważył. NAWA, jak dodał, chce przeciwdziałać drenażowi mózgów, czyli zjawisku skłaniania specjalistów wysokiej klasy do podejmowania pracy poza Polską.
Beneficjentami – jak zaznaczył – są znakomici naukowcy, którzy zdobyli doświadczenie za granicą i teraz chcą wzmacniać polski kapitał intelektualny. Program NAWA przyczynia się do tego, aby polscy naukowcy dokonywali odkryć, stawiali oryginalne założenia, hipotezy bądź tezy badawcze właśnie w Polsce. „To jest bardzo dobra i sprawdzona formuła, która cieszy się niesłabnącą popularnością” – podkreślił.
„Laureaci odnajdują się w polskich warunkach i podkreślają, że dzięki temu, że infrastruktura badawcza w Polsce jest coraz lepsza, bez problemu mogą prowadzić swoje badania i nie powoduje to spadku jakości” – zauważył dyrektor NAWA. Przyznał, że decyzja związana z przeprowadzką, często całych rodzin, jest trudna, ale ci, którzy chcą wrócić do Polski, chętnie korzystają z tego rozwiązania ze względu na atrakcyjną formułę programu.
Wciąż trwa nabór do VI edycji programu, w której do rozdysponowania jest 16 mln zł. „Liczymy na to, że uda nam się sfinansować co najmniej 10 projektów” – zaznaczył.
Procedura otrzymania takiego grantu składa się z trzech etapów. W pierwszym wniosek ocenia grono ekspertów mających odpowiedni dorobek naukowy lub doświadczenie we wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań. Następnie co najmniej dwóch recenzentów zewnętrznych ocenia wniosek, a w końcu zakwalifikowani wnioskodawcy zostają zaproszeni na rozmowę z interdyscyplinarnym panelem ekspertów.
„Daje to pewność, że osoby, które przyjadą do Polski, rzeczywiście zrealizują projekt” – skomentował Kostecki.
Wyjaśnił, że przyjeżdżający naukowiec oprócz tego, że otrzymuje stałą dobrze płatną pracę, dostaje na pierwsze 18 miesięcy badań maksymalnie do 200 tys. zł, jeżeli są to nauki podstawowe (finansowanie NCN), a w przypadku nauk stosowanych – maksymalnie 400 tys. (finansowanie NCBR). Z kolei NAWA zapewnia finansowanie etatu naukowca (maks. 330 tys. rocznie) i grupy projektowej (maks. 250 tys. rocznie)
„Oferujemy naukowcom także finansowanie kosztów przesiedlenia, jest to 20 tys. zł. Mentor, czyli osoba zapraszająca, także otrzymuje jednorazowe wynagrodzenie w wysokości 14 tys. zł” – dodał.
Dyrektor Kostecki zauważył, że wielu naukowców wahających się, czy wrócić do Polski, zastanawia się, co będzie robić po zakończeniu programu Polskie Powroty i czy będzie można starać się o kolejne granty.
„Stawiamy zawsze wnioskującym naukowcom pytania – gdzie widzisz siebie za te cztery lata, gdzie będziesz aplikował o kolejne granty. Chodzi o to, aby zapewnić ciągłość finansowania swoich propozycji naukowych” – zaznaczył.
Kostecki powiedział, że do tej pory NAWA otrzymała ok. 30 szkiców projektów rozpoczętych w systemie teleinformatycznym, jednak w każdej edycji czas tuż przed zamknięciem naboru powoduje wzmożone zainteresowanie.
„Jestem przekonany, że wybierzemy doskonałych naukowców, którzy swoją pracą wniosą dużo do polskiej, a zarazem światowej nauki” – podsumował.
Nabór wniosków jest prowadzony do 31 sierpnia br. do godziny 15.00 (czasu lokalnego dla Warszawy) w systemie teleinformatycznym Agencji. Ogłoszenie wyników nastąpi do 28 marca 2024 r.(PAP)
Nauka w Polsce, Delfina Al Shehabi
del/ joz/
