Skarb liczący ok. 100-150 monet, wstępnie rozpoznanych jako tzw. szerokie brakteaty śląskie, odkryto w trakcie ratowniczych badań archeologicznych w Szprotawie (Lubuskie).
O odkryciu poinformowała w mediach społecznościowych dr Barbara Bielinis-Kopeć – Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
„W zasięgu dawnej parceli mieszczańskiej, położonej przy jednej z głównych ulic łączących plac rynkowy z Bramą Głogowską (budynek nie zachował się do dnia dzisiejszego), natrafiono na znalezisko gromadne. Po wstępnym rozpoznaniu określono, że wszystkie monety to szerokie brakteaty śląskie, które były wybijane w latach 1250-1300. Skarb liczy około 100-150 monet. Ich stan zachowania został oceniony jako dobry. Brakteaty zawierają duży procent srebra, dlatego na powierzchni monet obecna jest delikatna, zielonkawa patyna” – opisano w notce.
Odkrycia dokonano w trakcie ratowniczych badań archeologicznych w Szprotawie na ul. Odrodzenia, prowadzonych pod kierunkiem archeologa Radosława Kuźbika z firmy Iskander (specjalizującej się w opiece archeologicznej przy realizacji zamierzeń budowlanych w strefach zabytkowych).
„Monety umieszczono w tekstylnym woreczku, płytko w ziemi. Informacje, które udało się zebrać w trakcie metodycznej eksploracji, dały sposobność uszczegółowienia pewnych zagadnień. Część odkrytych monet tworzyła stosy w kształcie niewysokich walców. Każe to zatem sądzić, iż zostały one pierwotnie w sposób przemyślany ułożone, po czym ciasno obwiązane materiałem, zapobiegając tym samym ich rozsypaniu” – podano.
„Tak przygotowane pakiety wraz z luźnymi egzemplarzami schowano w sakiewce, którą następnie ukryto” – czytamy w relacji z badań.
Jak na razie nie wiadomo, dlaczego monety zostały zdeponowane właśnie w taki sposób. Konserwator poinformowała, że będzie to ustalane „na etapie prac gabinetowych”.
„W przypadku depozytów pieniężnych nieodzownym pytaniem jest, kto dokonał ukrycia, kiedy i dlaczego to zrobił. Na to pytanie w najbliższym czasie będą chcieli odpowiedzieć specjaliści. Obecnie możemy jednak założyć, iż była to tak zwana gotówka podręczna należąca do raczej zamożnej osoby” – zaznaczono w notce.
Okrycie opisano jako znalezisko „o dużym znaczeniu naukowym”.
Brakteat (łac. „bractea” – blaszka) to moneta wybijana jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce. Szerokie brakteaty – efektowne, dość rzadkie monety – wprowadzono na Śląsku po 1250 r. Z czasem zostały wyparte przez grubszą monetę, tzw. kwartnik – w pierwszej połowie XIV wieku.
W rejonie Bramy Głogowskiej w Szprotawie w średniowieczu znajdował się jeden z silnie ufortyfikowanych wlotów do miasta. Ratownicze badania archeologiczne w tym miejscu są prowadzone od lipca w związku z przebudową drogi.
Jak powiedział PAP kierujący badaniami Radosław Kuźbik, prace rozpoczęto od rozpoznania rejonu ul. Głogowskiej, gdzie odsłonięto piwnice kamienic budowanych w tym miejscu od lat 40. XIX wieku – po rozbiórce murów obronnych.
„Odkryliśmy relikty mostu, wstępnie datowanego na XV-XVI wiek. W rejonie ulic Głogowskiej, Targowej i Odrodzenia odnaleźliśmy z kolei pozostałości murów miejskich, budowanych od początku XIV wieku. Tam też natrafiliśmy m.in. na pozostałości po baszcie. W centrum miasta udało nam się z kolei odnaleźć relikty kamienicy z XV-XVI wieku oraz dwie studnie. Wykopy pozwoliły odsłonić również dawny poziom użytkowy drogi, w tym bruk z XV-XVI wieku” – zrelacjonował archeolog.
Jak dodał, są plany, by z czasem najcenniejsze odnalezione artefakty trafiły do szprotawskiego muzeum.
Historia Szprotawy sięga czasów przed rokiem 1000. Kronikarz Thietmar pod tą datą wymienia osadę plemienia Dziadoszyców zwaną Ilva bądź Ilua – niektórzy widzą w nim dzisiejszą Iławę, zachodnią dzielnicę miasta, gdzie miało dojść na spotkania Bolesława Chrobrego z cesarzem Ottonem III, który podążał na zjazd w Gnieźnie.
Przywilej lokacyjny na prawie średzkim nadał Szprotawie ok. 1260 r. książę Konrad Głogowski. W związku z tym, że gród leżał na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych, otrzymał liczne przywileje, m.in. prawo mili i wolny targ solą. Rozwijało się sukiennictwo i handel żelazem. Dochodów przysparzało cło pobierane od bydła pędzonego z terenów Polski do Niemiec. W czasach największej świetności Szprotawa była siedzibą Piastów głogowskich.
Najstarszy i najciekawszy zbiór eksponatów, zdjęć i dokumentów związanych z historią miasta i regionu znajduje się w miejskiej Izbie Historii. (PAP)
Nauka w Polsce
bar/ agt/
