Michael Angrosino
Badania etnograficzne i obserwacyjne
Chcesz wiedzieć w jaki sposób jest zorganizowany świat, jak ludzie go tworzą i jakie występują w nim regularności? Jeśli twoja odpowiedź brzmi „tak”, to powinieneś/aś bliżej przyjrzeć się podręcznikowi pt. „Badania etnograficzne i obserwacyjne”. Książka ta stanowi jeden z ośmiu przewodników, które ukazały się w serii Niezbędnik badacza Wydawnictwa Naukowego PWN. Ich celem jest omówienie różnych sposób prowadzenia badań jakościowych. Autorem tego konkretnego tomu jest Michael Angrosino, profesor antropologii na University of South Florida, a także redaktor pisma „Human Organization”. Każda z części może być z powodzeniem czytana jako odrębna całość.
Badania etnograficzne zostały zapoczątkowane w XIX w. przez antropologów, a później zainteresowali się nimi także przedstawiciele innych dyscyplin. Termin „etnografia” może odnosić się do strategii badawczej wykorzystywanej przy badaniu społeczności, polegającej na użyciu różnych metod badawczych, jak również do rezultatu badania w postaci raportu. Badania etnograficzne opierają się w znacznej mierze na obserwacji uczestniczącej, ale w ich skład może jeszcze wchodzić: prowadzenie wywiadów, analiza dokumentów itp.
Głównym zadaniem książki „Badania etnograficzne i obserwacyjne” jest przybliżyć czytelnikowi różne techniki zbierania danych powiązane z badaniami etnograficznymi, szczególnie prowadzonymi przez badaczy będących obserwatorami uczestniczącymi oraz zapoznać go z etapami takiego badania. Ciekawą propozycją autora jest zaprezentowanie autentycznych sytuacji badawczych, oprócz jedynie opowieści o tym jak prowadzić badania.
Poradnik składa się z dziewięciu rozdziałów. Pierwszy i drugi rozdział zawiera wprowadzenie do badań etnograficznych i obserwacji uczestniczącej, a także wskazanie jakie zagadnienia można efektywnie badać za pomocą metod etnograficznych. Od rozdziału trzeciego autor omawia po kolei wszystkie etapy procesu badawczego. Są to: wybór miejsca badań, zbieranie danych w terenie, obserwacja, analiza danych etnograficznych, strategie prezentowania danych. Ostatnie dwa rozdziały poświęcono zagadnieniom etycznym i perspektywom etnografii w XXI w.
Osoby, które mają zamiar zająć się badaniami etnograficznymi znajdą w tym podręczniku wiele wskazówek jak poprawnie je przeprowadzić, a także jakich błędów uniknąć. Autor sięga zarówno do własnego doświadczenia, jak też innych badaczy, porządkując wiedzę dotyczącą tego rodzaju podejścia.
Podręcznik napisany jest zrozumiałym językiem i opatrzony ciekawymi przykładami. Powoduje to, że czyta się go w sposób płynny, bez większych problemów. Jako że jest on częścią serii, można zauważyć, że niektóre zagadnienia z poszczególnych tomów powtarzają się. Trzeba jednak przyznać, że są one omawiane z różnych perspektyw metodologicznych, na co innego położony jest nacisk i w efekcie stanowi to interesujące dopełnienie się.
Książka przeznaczona jest dla studentów z zakresu nauk społecznych, wykładowców akademickich i praktyków zainteresowanych prowadzeniem badań jakościowych lub stojących przed zadaniem zaplanowania i przeprowadzenia takiego badania.
