Publikacja naukowa – jak ją napisać?
Dobry naukowiec musi nie tylko poprawnie przeprowadzić badania, ale także je umiejętnie sprzedać poprzez publikację. Podane w ten sposób do publicznej wiadomości wyniki, zostaną poddane dyskusji przez społeczność naukową.
Można się nawet spotkać ze stwierdzeniem, że „badanie nie jest kompletne, dopóki nie zostało ujęte w postaci sprawozdania, w miarę możliwości opublikowanego” (Wilson 1968: 471). Publikacja taka może przybierać różne formy. Jednak podstawową jest referat zamieszczony w czasopiśmie naukowym.
Artykuł naukowy różni się jednak od tego, który można znaleźć w prasie lub internecie. Inne są jego cele, język i struktura. Tekst naukowy musi sprostać rygorystycznym wymogom metodologicznym, a także opisywać rzeczywistość w sposób obiektywny i rzetelny. Nie ma w nim miejsca na subiektywne i emocjonalne opinie. Naukowiec przedstawia fakty, zachowując przy tym stosowny dystans (por. Grzybowski i Sawicki 2010: 89).
Tytuł
Ważną kwestią, jeśli chodzi nie tylko o publikację naukową, ale także wszystkie inne, jest jej tytuł. Musi być on na tyle ciekawy, aby zaintrygować czytelnika i zachęcić go do przeczytania tekstu, a jednocześnie powinien być konkretny, i opisywać zawartość pracy. Nie jest łatwo osiągnąć ten efekt, dlatego wiele czasu i wysiłku poświęca się odpowiedniemu sformułowaniu go.
Podział
Dobrze jest podzielić tekst właściwy publikacji na mniejsze części, jednolite treściowo i opatrzone własnymi tytułami. Stwarza to wrażenie, że piszący dobrze panuje nad tekstem i wie co chce napisać. Poza tym znacznie ułatwia czytanie.
Układ treści
Publikacje naukowe mają określoną strukturę, na którą składa się (Cempel 2003: 138-139; Wilson 1968: 477-482):
- Streszczenie – powinno być napisane krótko i konkretnie. Należy pamiętać, że często tylko ono jest czytane, zatem jego zadaniem jest zachęcić do sięgnięcia po całość, lecz nie kosztem należnej czytelnikowi wiedzy (na zasadzie: „nie napiszę co wyszło z badań, to na pewno przeczyta”).
W skrócie, powinno ono zawierać: określenie celu i przedmiotu badań, opis metody, podsumowanie wyników i wniosków.
- Wstęp – wprowadza w tematykę pracy. Jest tutaj miejsce na przedstawienie własnego problemu i celów referatu, stanu dotychczasowych badań, motywacji wyboru metody, a także zwięzłego przedstawienia wniosków z badań.
- Metoda – należy opisać wykorzystaną metodę możliwie najdokładniej, aby umożliwić innym badaczom jej odtworzenie, a także (co mniej przyjemne) krytykę.
- Wyniki – autor przedstawia i omawia uzyskane wyniki. Może ułatwić sobie prezentację za pomocą tabel, wykresów itp.
- Wnioski – muszą być one w sposób przejrzysty i jednoznaczny powiązane z wynikami badania. Powinno się wskazać ich teoretyczne i praktyczne implikacje, nawiązać do dokonań poprzedników, i uzyskanych przez nich rezultatów w kontekście badań własnych.
- Bibliografia – nieodłączną częścią publikacji naukowej jest odpowiednio przygotowany wykaz literatury, czyli wykaz pozycji, z którymi badacz się zapoznał, do których odwoływał się w tekście, z których korzystał w pracy nad projektem.
Podziękowania
Autorowi nie wolno zapominać o osobach, które pomogły mu w jakiś sposób w realizacji badań, czy pracy nad tekstem. Jednak publiczne podziękowania należy z nimi uzgodnić, zdając sobie sprawę z tego, że ewentualne błędy mogą zostać przypisane im.
Bibliografia
- Cempel, Czesław. 2003. Nowoczesne zagadnienia metodologii i filozofii badań. Poznań: Instytut Technologii Eksploatacji.
- Grzybowski, Przemysław P. i Krzysztof Sawicki. 2010. >Pisanie prac. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Wilson, Edgar B. 1968. Wstęp do badań naukowych. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa.
