We współczesnej psychologii wyróżnić można sześć podstawowych perspektyw: biologiczną, poznawczą, behawiorystyczną, holistyczną, rozwojową oraz socjokulturową.
Korzenie współczesnej psychologii tkwią w kilku tradycjach, które obecne były już w świecie starożytnych Greków. Jednak dopiero Descartes swym twierdzeniem, że wrażenia i zachowania są związane z aktywnością układu nerwowego sprawił, że badania nad umysłem nabrały naukowego charakteru. Ostatecznie doprowadziło to do powstania współczesnej perspektywy biologicznej, której istotą jest poszukiwanie przyczyn zachowania w procesach fizycznych, uwarunkowanych funkcjami mózgu oraz genetyką. Od tego czasu zaczęła się rozwijać psychologia biologiczna, w której wyodrębnić można dwa zasadnicze kierunki. Są to nauki o układzie nerwowym oraz psychologia ewolucyjna.
Rok 1879 to data, którą można uznać za formalny początek psychologii jako nauki. W tym roku doszło do założenia przez Wilhelma Wundta pierwszego laboratorium psychologicznego. Koncepcja psychologiczna Wundta szybko została przez amerykańskich psychologów przekształcona w strukturalizm. Opowiadała się ona za wyjaśnianiem procesów psychicznych w drodze badania ich treści oraz ich struktury. Już wcześniej podobne poglądy głosiła inna szkoła psychologiczna, którą nazwano funkcjonalizmem. Nurty te były silnie krytykowane, przede wszystkim za to, że stosowały introspekcję – zdaniem niektórych psychologów była ona zbyt subiektywna. Elementy tych wczesnych szkół psychologicznych można jednak odnaleźć do dziś we współczesnej perspektywie poznawczej. Perspektywa poznawcza interesuje się głównie uczeniem, pamięcią, wrażeniami, spostrzeganiem, językiem oraz myśleniem. W perspektywie tej duże znaczenie przypisuje się przetwarzaniu informacji.
W początkach XX wieku pojawiła się nowa perspektywa psychologiczna, zwana behawiorystyczną. Odrzuciła ona metodę introspekcyjną, a w miejsce introspekcji wstawiła głęboką analizę zachowania pojmowaną w kategoriach obserwowalnych bodźców oraz reakcji. Behawioryzm wywarł potężny wpływ na współczesną psychologię. W perspektywie tej duże znaczenie przypisywano obiektywizmowi metod, uzyskując wgląd w naturę uczenia się oraz pracując nad skutecznymi technikami sterowania ludzkim zachowaniem.
Zupełnie inaczej wygląda podejście do człowieka w przypadku perspektyw holistycznych. Tutaj przyjmuje się całościowa spojrzenie na człowieka. Tutaj istotną rolę odgrywa psychoanaliza. Do perspektyw holistycznych zalicza się m. in. współczesna psychologia psychodynamiczna oraz psychologia humanistyczna, której najwybitniejszym przedstawicielem był Abraham Maslow.
Perspektywa rozwojowa zajmuje się przewidywalnymi zmianami psychiki oraz zachowania, które następują w toku życia każdego człowieka wraz z jego rozwojem. Zmiany te są wynikiem interakcji czynników dziedzicznych oraz środowiskowych. W dość podobny sposób postrzega człowieka kolejna z perspektyw psychologicznych – perspektywa socjokulturowa. Zwraca ona jednak również dużą uwagę na to, że każdy człowiek znajduje się w otoczeniu innych ludzi oraz kultury i pozostaje pod ich silnym wpływem.
/A/
