Już samo słowo „dewiacja” budzi nasze obawy oraz zniechęcenie, nie mówiąc już o przypatrywaniu się temu zagadnieniu w szerszym kontekście. Jednakże H.S. Becker nie wystraszył się tego trudnego tematu i postanowił rozpracować życie outsiderów. Podstawą jego empirycznych badań byli marginalizowani w Chicago palacze marihuany i fani rozrywkowej muzyki. Badania przeprowadzone przez Beckera ukazują nam obraz, jakiego na co dzień nie chcemy oglądać.
Historia outsiderów zostaje opisana na tle ich relacji z konformistami, którzy jawnie i bardzo stanowczo sprzeciwiają się wszelakiego rodzaju dewiacjom. Okazuje się, że outsiderzy rządzą się własnymi normami, których przestrzegają tak, jak prawowici obywatele nakazów i norm, które są społecznie akceptowane. Autor tłumaczy nam, w jaki sposób powstaje społeczna dewiacja.
„Grupy społeczne tworzą dewiację poprzez ustanowienie reguł, których złamanie stanowi dewiację oraz poprzez zastosowanie tych reguł wobec konkretnych osób i nazwanie ich outsiderami”.
Celem książki jest pokazanie, że dewiacja nie ma swoich podstaw w czynach, jakich dana osoba się dopuszcza, ale w etykietowaniu, czyli przyznawaniu jej przez społeczeństwo miana dewianta.
„Jeżeli nie ma żadnych doznać, z oczywistych względów palacz nie jest w stanie rozwinąć definicji marihuany jako czegoś, co można zażywać dla przyjemności, i w związku z tym nie będzie więcej palić. Pierwszym krokiem w porządku zdarzeń, które muszą nastąpić, jeżeli ktoś chce zostać palaczem, jest nauczenie się technik palenia, dzięki czemu narkotyk wywoła efekt pozwalający palaczowi zmienić o nim zdanie”.
Autor stosuje barwny język i okrasza książkę masą przykładów, niemniej jednak dokładna analiza zjawiska napisana jest językiem dość zawiłym, niezrozumiałym dla kogoś, kto nie ma z tą tematyką codziennie do czynienia. Książka jest bardzo rzetelna, ale nazbyt naukowa, jak dla przeciętnego czytelnika. Dodatkowo jest na dzisiejsze czasy już w pewnym sensie nieaktualna, bo Becker swoje badania prowadził w latach ‘40 dwudziestego wieku. Niemniej jednak weszła ona niemalże do kanonu lektur obowiązkowych z zakresu socjologii resocjalizacji i nadal można czerpać z niej wiele informacji. Oczywiście, jeżeli czytelnik zdoła przebrnąć przez najtrudniejsze wywody autora.
Książka składa się z 10 rozdziałów. Są nimi:
- Outsiderzy – w którym opisane jest zjawisko dewiacji i reakcje na nią.
- Rodzaje dewiacji – ukazujące model sekwencyjny tematyki.
- Jak się zostaje palaczem marihuany – opisujący techniki palenia i przyjemność wynikającą z nałogu.
- Zażywanie marihuany a kontrola społeczna – w którym poruszane są kwestie dostępności narkotyku i moralności związanej z jego używaniem.
- Kultura grupy dewiacyjnej: muzyk rozrywkowy – przedstawiająca badania nad izolacją tej grupy społecznej.
- Kariery w dewiacyjnej grupie zawodowej: muzyk rozrywkowy – opisujący karierę oraz relacje rodzinne muzyków.
- Reguły i ich egzekwowanie – traktujący o egzekwowaniu reguł społecznych i ustawie, która regulowała kwestie związane z marihuaną.
- Inicjatorzy moralnej zmiany – ukazanie grup społecznych przyczyniających się do marginalizowania ludzi i opis ich działań.
- Badanie dewiacji: problemy i sympatia.
- Zrewidowana teoria etykietowania – rozdział, w którym autor dokonuje oceny słuszności teorii etykietowania i problemów moralnych wynikłych z jej zaistnienia.
Ciekawym elementem tej książki jest fakt, że ostatni rozdział został napisany w kilka lat po powstaniu całości. Jest on odpowiedzią na zarzuty, jakie czytelnicy kierowali w stronę autora. Wyrzucano mu, że tak naprawdę nie odpowiada na pytanie, dlaczego ludzie łamią ogólnie przyjęte normy. Jednoznacznej odpowiedzi nie znajdziemy w książce, bo z pewnością jest ich tyle, ilu ludzi, niemniej jednak możemy poznać całą metodologię i zrozumieć jak przebiera proces wyobcowania jednostki ze społeczeństwa.
Pozycja ta odpowiada natomiast na pytanie, jak wyglądają poszczególne etapy izolacji i co ma na nie wpływ. Jak nietrudno się domyślić największy wpływ mają właśnie krucjaty, które chcą zniszczyć w outsiderach indywidualność.
Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji – H.S. Becker
