Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC) szukając ambitnych projektów badawczych liczy się z tym, że są one obarczone ryzykiem – nie zawsze udaje się je zrealizować w stu procentach. Jeśli jednak taki projekt wyjdzie – będzie to wielki zysk dla nauki – mówi laureat grantu ERC, matematyk dr Piotr Nowak.
Matematyk dr Piotr Nowak z Instytutu Matematyki PAN i Wydziału MIM UW w listopadzie został laureatem prestiżowego Starting Grant ERC (Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych). Na realizację swojego grantu dostanie 880 tys. euro. Projekt dr. Nowaka „Rigidity of groups and higher index theory” dotyczy tzw. teorii indeksu. Matematyk chce pokazać, że pewna postawiona przez wybitnych matematyków hipoteza ma swoje ograniczenia i że są pewne obiekty, wobec których ona nie działa.
„ERC szuka projektów, które są ryzykowne. Należy więc liczyć się z tym, że się nie powiodą. Jeśli jednak wyjdą – będzie to duży zysk dla nauki. Określa się to jako >>high risks and high gains<<" - opowiada w rozmowie z PAP. "Radzie zależy na tym, by nie składać do niej projektów, o których wiadomo, że wyjdą. Takie projekty raczej powinny trafić do lokalnych agencji czy fundacji" - komentuje badacz. Ryzyko niepowodzenia projektu składanego do ERC nie może być jednak zbyt duże. "Wniosek grantowy musi być przekonujący. Osoby, które go oceniają powinny widzieć realną szansę na jego realizację" - mówi matematyk. Jego zdaniem w projekcie nie powinno być "wąskiego gardła". "Strategia dochodzenia do celu musi być szeroka. Powinno być więc wiele różnych ścieżek, które mogą doprowadzić do rozwiązania danego problemu" - opowiada. Jeśli więc okaże się, że jeden sposób zawiedzie, ma się w odwodzie kilka innych metod, dzięki którym również można dążyć do potwierdzenia hipotezy. "We wniosku o grant warto też pokazać, że nawet to, co się zrobi po drodze już będzie istotnym wkładem w naukę. Cała dziedzina pójdzie więc do przodu" - opowiada naukowiec. Przyznaje, że tematyka, jaką zajmuje się w swoim projekcie jest na tyle świeża, że może z jego badań wyprowadzić będzie można mnóstwo nowych wniosków. "Pracujemy nad konkretną strategią. Nawet, jeśli nie zadziała ona do dużej hipotezy, to być może można za jej pomocą udowodnić coś innego. To jest cenne. Myślę, że to jeden z powodów, dla których przyjęto ten projekt" - ocenia. Zdaniem dr. Nowaka w walce o granty ważne jest doświadczenie kandydata zdobyte za granicą. "Trzeba być zanurzonym w środowisku międzynarodowym, które pcha tę naukę do przodu, być na bieżąco z nowymi osiągnięciami, z opiniami ekspertów, znać wyniki prac" - uważa dr Nowak. Zwraca uwagę, że w matematyce zdarza się, że są już jakieś wyniki, choć prace na ten temat jeszcze nie były opublikowane. "Trzeba znać te wnioski, wiedzieć, nad czym ludzie pracują, co już jest zrobione, jakie są kierunki badań, być blisko frontu nauki. Bez tego ciężko napisać wniosek, który byłby konkurencyjny" - mówi. "Nie można się specjalnie nastawiać, że się grant z ERC dostanie. Niezależnie od tego, jak dobrym jest się naukowcem" - mówi dr Nowak. ERC przyznaje środki na trzy główne rodzaje projektów trwających do 5 lat. Starting Grant (maksymalnie 1,5 mln euro) przeznaczony jest dla osób od 2 do 7 lat po doktoracie, Consolidator Grant (maksymalnie 2 mln euro) - skierowany jest do naukowców od 7 do 12 lat po doktoracie, a o Advanced Grants (maksymalnie 2,5 mln euro) walczyć mogą niezależni naukowcy o ugruntowanym dorobku, prowadzący własne badania. Dodatkowo naukowcy, którzy zdobyli już któryś z grantów ERC mogą ubiegać się o grant Proof of Concept (maks. 150 tys. euro) na rozwinięcie swojego pomysłu na potrzeby rynku. W ciągu siedmiu lat działania unijnego 7. Programu Ramowego (2007-2013) naukowcy pracujący w Polsce dostali jedynie 14 spośród 4,5 tys. dużych grantów ERC i jeden grant Proof of Concept. Jeśli chodzi o nowy program ramowy, Horyzont 2020, to Polacy pracujący wywalczyli na razie dwa stypendia Starting Grant (w tym jedno dr Piotr Nowak) i jeden grant Proof of Concept. PAP – Nauka w Polsce, Ludwika Tomala
