Dodatkowe 20 mln złotych na badania humanistyczne, likwidacja modułu „Rozwój” Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki (NPRH) i powołanie nowej Rady NPRH – to zmiany dotyczące środowiska humanistów, które w poniedziałek zapowiedział minister nauki Jarosław Gowin.
„Odrodzenie humanistyki jest jednym z priorytetów moich osobiście i całego ministerstwa.(…) Jeszcze w tym roku na Narodowy Program Rozwoju Humanistyki przeznaczę ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dodatkowe 20 mln zł. To są środki, które trafią do polskich humanistów zarówno w ramach mikrograntów realizowanych przez Narodowe Centrum Nauki, jak i konkursów prowadzonych w obrębie Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki” – zapowiedział w poniedziałek podczas konferencji prasowej wicepremier i minister nauki Jarosław Gowin.
Jednym z narzędzi wspierania humanistyki jest Narodowy program Rozwoju Humanistyki. Składał się on dotąd z trzech modułów. Moduł pierwszy „Tradycja” poświęcony był długofalowym projektom badawczym dotyczącym dziedzictwa i kultury narodowej; moduł drugi „Umiędzynarodowienie”, umożliwiał m.in. tłumaczenie na języki obce najwybitniejszych polskich monografii oraz wydawanie zagranicznych wersji najważniejszych polskich czasopism naukowych; w module trzecim „Rozwój” – dofinansowywane były projekty badawcze, proponujące m.in. oryginalne rozwiązanie ważnych problemów polskiej kultury.
„Ten trzeci moduł od początku budził duże kontrowersje środowiska akademickiego” – powiedział w poniedziałek minister nauki. Jednym z powodów było to, że granty oferowane w ramach trzeciego modułu NPRH były w pewnym stopniu powieleniem konkursów Narodowego Centrum Nauki. „Co więcej, standardy opracowane przez Narodowe Centrum Nauki były wyraźnie wyższe niż te, które obowiązywały w ramach konkursów realizowanych przez Radę NPRH” – zaznaczył minister.
Resort nauki zdecydował więc o likwidacji trzeciego modułu NPRH – „Rozwój”. „Co nie znaczy, że likwidujemy środki przeznaczone na ten moduł. Zostaną one przekazane Narodowemu Centrum Nauki i będą dedykowane na badania humanistyczne. Wraz z dyrekcją NCN pracujemy nad nowym kształtem tych konkursów. Chodzi o mikrogranty, które umożliwiłyby korzystanie z systemu grantowego znacznie szerszemu gronu humanistów, niż do tej pory” – zapowiedział Gowin. „Dzisiaj jest tak, że środki na badania humanistyczne trafiają do bardzo wąskiego grona uczelni i badaczy. Udoskonalimy możliwość korzystania z grantów znacznie szerszemu gronu, zwłaszcza młodych uczonych” – zapowiedział minister nauki.
Zmiany dotkną też dwa pozostałe moduły NPRH. Moduł „Tradycja” zmieni nazwę na „Dziedzictwo narodowe”. „Dziedzictwo narodowe to coś szerszego niż tradycja. Składa się z różnych wątków, z różnych tradycji. Chodzi nam o to, aby spojrzeć na polską kulturę, kulturę światową, na dorobek światowej humanistyki w możliwie jak najszerszym aspekcie” – zaznaczył minister nauki. Ponadto Rada NPRH będzie wskazywała priorytety, czyli obszary badawcze, które jej zdaniem są najważniejsze. Minister nauki będzie zaś miał prawo do zamawiania badań o szczególnie ważnym charakterze.
Trzeci moduł „Umiędzynarodowienie” zmieni z kolei nazwę na „Uniwersalia” i umożliwi dokonywanie przekładów dzieł polskich na języki obce oraz przekładów klasyki światowej humanistyki na język polski.
„W związku ze zmianą formuły tego programu wyczerpaniu uległa też misja członków Rady NPRH. Chciałbym serdecznie podziękować tym osobom za wkład w rozwój polskiej humanistyki” – powiedział minister Gowin. Podkreślił, że członkowie Rady włożyli wiele wysiłku, aby podnieść standardy konkursów NPRH. Zapowiedział, że nowa Rada zostanie powołana przez niego – po konsultacjach ze środowiskiem akademickim – do końca marca br.
Realizowany przez resort nauki Narodowy Program Rozwoju Humanistyki ustanowiono w listopadzie 2010 r. NPRH ma ułatwiać integrację polskiej humanistyki z humanistyką europejską i światową, a młodym naukowcom – rozwój kariery naukowej we współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowymi. Program ma też upowszechniać osiągnięcia humanistyki polskiej w świecie.
