Przez kilkadziesiąt lat polscy naukowcy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej (CAŚ) UW pracowali na ok. 20 stanowiskach w Iraku i Syrii. Działania te przerwały działania wojenne. Teraz badacze zapraszają na konferencję i wystawę, które przybliżą tematykę dziedzictwa zagrożonego konfliktami zbrojnymi w tym regionie.
„W cieniu wojny. Zabytki Syrii i Iraku w badaniach Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW” to tytuł ekspozycji, którą będzie można zwiedzać od 31 marca do 22 kwietnia w Pałacu Kazimierzowskim w Kampusie Głównym UW. Wernisaż zainauguruje wykład (31 marca o godz. 18 w Sali Senatu) profesora Michała Gawlikowskiego, wieloletniego badacza Palmyry w Syrii. Tam od 1959 roku do początku wojny domowej w 2011 r. działała co roku polska misja archeologiczna.
Badania w Palmyrze rozpoczął prekursor polskiej archeologii śródziemnomorskiej, prof. Kazimierz Michałowski. Ekspozycja przybliży również inne najważniejsze polskie odkrycia na stanowiskach zagrożonych dzisiaj działaniami wojennymi. Ostatnie prace na stanowiskach syryjskich odbyły się w 2010 i 2011 roku. Wyjeżdżając po zakończeniu tych badań, archeolodzy nie spodziewali się, że prace w kolejnych sezonach nie będą możliwe.
„Oglądając relacje z wysadzania przez terrorystów islamskich słynnych zabytków w Palmyrze, Nimrud czy Hatrze nie wszyscy zdają sobie sprawę, że miejsca te były badane przez polskich archeologów. Dlatego postanowiliśmy zorganizować wystawę” – czytamy w zaproszeniu. Jak dodają archeolodzy, wykonana przez nich w terenie dokumentacja to jedyny sposób zachowania pamięci o ginącym dziedzictwie.
Jednym z najciekawszych elementów wystawy będzie kopia monumentalnej płaskorzeźby Lwa–Strażnika z Palmyry. Zabytek ten, odnaleziony przez polskich archeologów w świątyni bogini Allat w latach 70. XX wieku, był rozpoznawaną wizytówką tego sławnego starożytnego miasta. Zrekonstruowany przez polskich konserwatorów, przez ponad 35 lat stał przed wejściem do Muzeum w Palmyrze. W 2015 roku został zniszczony przez fanatyków.
Wystawę przygotowały wspólnie CAŚ UW przy współpracy z Fundacją im. Kazimierza Michałowskiego. Stanowi ona część obchodów jubileuszu 200-lecia UW.
Ekspozycji towarzyszyć będzie konferencja archeologiczna „Polacy na Bliskim Wschodzie”, gdzie przedstawione zostaną wyniki polskich badań archeologicznych od Libanu po Zatokę Perską. Sympozjum odbędzie się w dniach 1–3 kwietnia w Instytucie Archeologii UW. Pierwszego dnia odbędzie się sesja „Zagrożone dziedzictwo. Badania archeologiczne i prace konserwatorskie w Syrii i Iraku”. Badacze będą dyskutować o doświadczeniach związanych z obecną sytuacją zabytków w tych krajach. Wystąpienia wygłoszą przedstawiciele Departamentu Starożytności i Muzeów Syrii oraz organizacji międzynarodowych zajmujących się działaniami na rzecz ochrony zabytków i inwentaryzacji zniszczeń w Syrii i Iraku. Wypowiedzą się też przedstawiciele Polskiego Komitetu ds. UNESCO oraz MSZ. Nie zabraknie też prezentacji kierowników polskich misji badawczych i konserwatorskich. „Po raz pierwszy przedstawione zostaną informacje na temat stanu stanowisk archeologicznych badanych przez polskie misje oraz przypuszczalnych losów zabytków przechowywanych do wybuchu działań wojennych w syryjskich muzeach” – zapowiadają organizatorzy.
Drugiego i trzeciego dnia konferencji (2-3 kwietnia) odbędzie się polskojęzyczna sesja naukowa „Polacy na Bliskim Wschodzie — badania archeologiczne, studia, konserwacja”. Będzie ona poświęcona rezultatom badań misji archeologicznych Uniwersytetu Warszawskiego w krajach Bliskiego Wschodu, Półwyspu Arabskiego i Zakaukazia.
Pełen program konferencji dostępny jest na stronie CAŚ UW.
