Obserwacja uczestnicząca – metoda zbierania danych, wykorzystywana w badaniach terenowych. Badacz staje się członkiem grupy którą chce badać, przejmuje jej perspektywę, poznaje zwyczaje, nawyki, język członków grupy (por. Frankfort-Nachmias 2001: 300).
Rodzaje obserwacji uczestniczącej:
- Obserwacja niejawna – nazywana „w pełni uczestniczącą”(tamże: 300). Polega na tym, iż badacz nie ujawnia swojej prawdziwej tożsamości i celu w jakim przybył, udaje członka grupy. Jest uzasadniona, gdy nie można w inny sposób uzyskać zgody na obserwację. Wiąże się z pewnymi trudnościami i zagrożeniami, m.in. nie można na miejscu notować spostrzeżeń, istnieje obawa utożsamiania się z badaną grupą.
- Obserwacja jawna – badacz nie ukrywa w jakim celu przybył do grupy. Bierze udział w jej codziennych zajęciach, angażuje się w jej pracę, stara się nawiązać bliskie stosunki z członkami grupy. Należy liczyć się z tym, że badacz nie będzie przez wszystkich miło przyjmowany, a nawet mogą występować osoby zachowujące się wrogo wobec badacza.
Obserwacji uczestniczącej jest metodą dość trudną i czasochłonną. Aby sprostać jej wymogom trzeba być osobą dość spostrzegawczą, o dobrej pamięci (bowiem nie zawsze można notować, a przy obserwacji niejawnej jest to nawet niebezpieczne).
BIBLIOGRAFIA
- Frankfort-Nachmias, Chava. 2001. Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań : Wydawnictwo Zysk i S-ka.
