Franciszek Bereźnicki
Praca dyplomowa na studiach I i II stopnia z nauk społecznych

Książka „Praca dyplomowa na studiach I i II stopnia z nauk społecznych” napisana przez Franciszka Bereźnickiego, powstała dla studentów z różnych dyscyplin naukowych, a w szczególności pedagogiki, socjologii, psychologii i innych nauk społecznych. Przez pracę dyplomową jest rozumiana zarówno praca licencjacka jak i praca magisterska.

Autor opracowania jest profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Szczecińskim i jak można przeczytać na stronie wydawcy (impulsoficyna.com.pl) opublikował 145 prac, w tym 22 autorskie publikacje zwarte. Jest także laureatem wielu nagród rektorskich i odznaczeń państwowych.

Poradnik prof. Bereźnickiego dotyczy problematyki metodologii badań z zakresu nauk społecznych. Jego cel został zwięźle przedstawiony przez samego autora we Wstępie: „celem przedłożonego przewodnika metodologicznego jest: wyjaśnienie istoty, charakteru, funkcji i zadań pracy dyplomowej, określenie roli seminarium i promotora pracy dyplomowej, omówienie sposobu poszukiwania i notowania literatury przedmiotu, ukazanie etapów badania naukowego, omówienie struktury pracy dyplomowej i sposobu jej redagowania, zwrócenie uwagi na poprawność strony formalnej i merytorycznej (prezentację i analizę wyników badań własnych, opracowanie przypisów, bibliografii). Zamieszczono w nim również uwagi co do przygotowania wydruku pracy” (s. 7).

Nie będę w tym miejscu omawiać całej struktury pracy, a także wszystkiego co można w niej znaleźć (dość dobrze można się w tym zorientować po przejrzeniu zamieszczonego niżej spisu treści), lecz skoncentruję się na tym, co odróżnia tę pracę od innych lub jest szczególnie warte podkreślenia. Pierwszy interesujący pomysł autora to zaproponowanie tematyki seminarium dyplomowego, co po rozbudowaniu mogłoby stanowić pewną pomoc lub poradę dla prowadzących seminaria, a także przedstawienie wskazówek dla studentów jak uczestniczyć w seminarium, aby wynieść z tego jak najwięcej korzyści.

Kolejnym elementem, którego próżno szukać w innych poradnikach o pisaniu pracy dyplomowej, jest ustosunkowanie się do problemu klasyfikacji metod badań społecznych, których jak wiadomo występuje wiele i mogą one wprowadzać zamęt w głowie nie tylko młodego naukowca. Autor podaje definicje niektórych metod (są to: eksperyment, sondaż diagnostyczny, badania terenowe, metoda biograficzna), z którymi można się spotkać w literaturze przedmiotu. Jest to o tyle przydatne, że umożliwia rozeznanie gdzie szukać bardziej szczegółowych informacji, tym bardziej że posługuje się on publikacjami naukowców, którzy są uznawani za autorytety w swoich dyscyplinach. Bardzo klarownie został zaprezentowany podział na podejście jakościowe i ilościowe w naukach społecznych, które posiadają swoje wady i zalety, ale także są komplementarne wobec siebie.

W najbardziej rozbudowanym rozdziale czwartym prof. Bereźnicki omawia przede wszystkim kolejne elementy struktury pracy dyplomowej, można znaleźć tu również odniesienia do procedury badawczej i strony technicznej pracy dyplomowej. Szczególnie wyczerpująco została opracowana część dotycząca metodologicznych podstaw badań własnych, w której autor prezentuje co powinno znaleźć się w rozdziale metodologicznym pracy dyplomowej. Rozdział ten jest o tyle ważny, że stanowi przygotowanie do badań własnych i warto poświęcić mu więcej czasu.

Język poradnika (lub jak chce autor „przewodnika”) jest przystępny, a struktura przejrzysta. Prof. Bereźnicki odwołuje się do definicji wielu innych badaczy, co miejscami utrudnia lekturę, lecz wydaje się wartościowe dla dyplomanta, który chce szerzej zapoznać się z danym tematem. Na 92 stronach książki zostało zgromadzonych wiele istotnych informacji, a niektóre bardziej obszerne zagadnienia zasygnalizowane, co również ma swoje znaczenie dla bardziej wnikliwych.

Niemniej książkę „Praca dyplomowa na studiach I i II stopnia z nauk społecznych” należałoby polecić, zgodnie z jej tytułem, przede wszystkim studentom nauk społecznych, którzy pragną przeprowadzić badania własne. Inni studenci mogą być nieco zagubieni przy lekturze tego poradnika.

SPIS TREŚCI

I. PRACA DYPLOMOWA I JEJ CHARAKTER
1. Funkcje i zadania pracy dyplomowej
2. Kryteria oceny pracy dyplomowej
3. Seminarium dyplomowe

II. STUDIOWANIE I NOTOWANIE LITERATURY PRZEDMIOTU
1. Poszukiwanie i wybór literatury
2. Sposób notowania

III. WSTĘP DO METOD I TECHNIK BADAŃ SPOŁECZNYCH
1. Pojęcie metod i technik badawczych
2. Problem klasyfikacji metod badań naukowych
3. Przegląd wybranych metod badań społecznych

4. Podejście ilościowe i jakościowe w badaniach

IV. REALIZACJA I REDAKCJA PRACY DYPLOMOWEJ
1. Struktura pracy dyplomowej i jej redagowanie

2. Przeprowadzenie badań własnych
3. Prezentacja i analiza wyników badań własnych

4. Zakończenie i wnioski
5. Bibliografia i aneks
6. Opracowanie przypisów według ustalonych zasad
7. Przygotowanie wydruku pracy
8. Uwagi końcowe

Podstawowa literatura

MS

Redakcja strony

www.mojasocjologia.pl