Zobacz jak skonstruować kwestionariusz ankiety lub kwestionariusz wywiadu oraz jakie występują w nim rodzaje pytań.
Budowa kwestionariusza
Czym jest kwestionariusz
Kwestionariusz – nazwa pochodzi od ang. question, jest to narzędzie do zbierania informacji, zawierające zestaw pytań napisanych na papierze lub w komputerze.
Można go podzielić na 3 główne części:
- część adresowo-tytułowa
- część merytoryczna (zestaw pytań)
- część metryczkowa.
Dane metryczkowe umieszczamy na końcu.
Różnica pomiędzy kwestionariuszem wywiadu a kwestionariuszem ankiety: kwestionariusz wywiadu jest to narzędzie umożliwiające ankieterowi przeprowadzenie wywiadu z respondentem, natomiast kwestionariusz ankiety wypełnia osobiście respondent (niezależnie od tego czy ankieter jest obecny czy nie).
Strona tytułowa kwestionariusza
Powinna być napisana starannie, bowiem stanowi element uwierzytelnienia firmy prowadzącej badanie.
Zazwyczaj umieszcza się na niej:
- nazwę ośrodka badawczego, który prowadzi badanie
- tytuł badania (powinien być krótki)
- numer kwestionariusza
- instrukcje (do ankietera lub respondenta, w zależności od tego jak jest przeprowadzany wywiad)
Przykład strony tytułowej (dane są nieprawdziwe):
Pytania
Pytania muszą być rozmieszczone w sposób przejrzysty dla osoby wypełniającej kwestionariusz. Nie należy umieszczać więcej jak jednego pytania w linijce, gdyż czyni to kwestionariusz nieczytelnym i niejasnym.
Pytania otwarte
Pytania otwarte – nie zawierają gotowych odpowiedzi, prosi się respondenta o udzielenie odpowiedzi własnymi słowami, np.
Co sądzi Pan/Pani o książce „Strach” Jana Grossa?
…………………………………….
Pytania zamknięte
Pytania zamknięte (tzw. kafeterie) – zawierają gotowe odpowiedzi, respondent musi wybrać tę, która najlepiej opisuje jego zdanie na dany temat, czy postawę, np.
Czy zgadza się Pan/Pani z tezą, iż Polacy są pracowici?
a. zgadzam się
b. nie zgadzam się
c. nie wiem
Pytania półotwarte
Pytania półotwarte – zawierają odpowiedzi mieszane, np.
Jakiej muzyki Pan/Pani najchętniej słucha?
a. rock
b. jazz
c. punk
d. hip hop
e. klasyczna
f. inna……………
Pytania warunkowe
Pytania warunkowe (alternatywne) – pytanie, którego zadanie jest uwarunkowane odpowiedzią respondenta na pytanie/pytania wcześniejsze (pytania filtrujące). Ułatwia respondentowi wypełnianie kwestionariusza poprzez omijanie pytań, które się do niego nie odnoszą, np.
lub
Czy pracował Pan/Pani kiedykolwiek jako wolontariusz?
a. tak [proszę przejść do pytań 9-11]
b. nie [proszę ominąć pytania 9-11 i przejść od razu do pytania 12]
Pytania sprawdzające
Pytania sprawdzające – pytania, które zamieszcza się w kwestionariuszu, w celu weryfikacji wcześniej udzielonych przez respondenta odpowiedzi. Sprawdza się w ten sposób, czy respondent nie udziela odpowiedzi tendencyjnie. Stosuje się do pytań, które nas najbardziej interesują. Należy uważać, żeby nie były zadane w ten sam sposób jak pytania, które mają sprawdzać. Nie wolno przesadzać z ilością pytań sprawdzających (respondent może to odebrać jako brak profesjonalizmu).
Pytania tabelaryczne
Pytania tabelaryczne – używane, gdy kilka pytań ma ten sam zestaw odpowiedzi. Umożliwia to bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni w kwestionariuszu, lecz są to pytania sprzyjające udzielaniu odpowiedzi tendencyjnych (można wtedy zastosować tzw. pytania sprawdzające).
Pytania złożone
Pytania złożone – pytania składające się z kilku pytań. Nie należy ich zadawać, ponieważ respondent może nie zgadzać się z jednym z nich, a zgadzać z drugim.
Pytania sugerujące
Pytania sugerujące – nie należy ich zadawać, jest to błąd w konstrukcji pytania. Są to pytania, które sformułowano w taki sposób, że respondent obiera je jako wymagające określonej odpowiedzi, np.
Czy zgodzi się Pan/Pani, że postawa Pana X jest karygodna?
a. tak
b. nie
Pytania zagrażające
Pytania zagrażające – nie należy ich zadawać. Są to pytania wywołujące zakłopotanie lub lęk respondenta, mogą dotyczyć zachowań, które nie są zgodne z ogólnie przyjętymi normami i do których respondent się nie przyzna.
Metryczka
Możemy mówić o:
- metryczce respondenta
- metryczce próby
- metryczce ankietera
Metryczka respondenta
Metryczka respondenta – zestaw pytań dotyczący cech społeczno-demograficznych respondenta, tj. wiek, płeć, wykształcenie, dochód, habitat.
W przypadku kwestionariusza wypełnianego przez ankietera, można zamieścić z tyłu kwestionariusza metryczkę próby i ankietera.
Metryczka próby
Metryczka próby – wypełnia ankieter po przeprowadzeniu wywiadu. Jest to informacja potrzebna do określenia czy próba została dobrze dobrana. Należy tutaj określić miejsce wywiadu, miejscowość, jednostkę administracyjną (województwo, powiat, gminę).
Metryczka ankietera
Metryczka ankietera – wypełnia ankieter po przeprowadzeniu wywiadu. Zamieszcza tu swoje dane tj. numer ankietera, nazwisko, a także dane odnośnie wywiadu, np. godzinę rozpoczęcia, czas trwania, godzinę zakończenia, miejsce, ocenę wywiadu, uwagi.
Można także zamieścić na końcu formularz, w którym ankieter informuje, że wywiadu nie udało się przeprowadzić i z jakiej przyczyny.
Uwaga! Jeśli chcesz zlecić przeprowadzenie ankiety internetowej i zebranie wyników, zobacz tutaj: sklepjaknapisac.com.
Przykłady
- Kwestionariusz wywiadu do badania opinii mieszkańców miasta i gminy (wypełnia ankieter)
- Kwestionariusz wywiadu do badania „Migracje wewnętrzne wśród Polaków” (wypełnia ankieter)
BIBLOGRAFIA
- Babbie, E. 2007. Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Frankfort-Nachmias, Chava. 2001. Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań : Wydawnictwo Zysk i S-ka.
- Churchill, G. A. 2002. Badania marketingowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
