Czym jest kwestionariusz ankiety/wywiadu?
Kwestionariusz to jedno z narzędzi badawczych stosowanych w socjologii. Wyróżnić można kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. Główna różnica między nimi, którą jeszcze należy uściślić, sprowadza się do tego, że pierwszy z nich wypełniany jest przez respondenta, natomiast drugi służy ankieterowi jako plan zadawanych pytań i uzupełniany jest przez niego.
Kwestionariusz (nazwa pochodzi od ang. question) to podstawowe narzędzie badawcze stosowane w badaniach socjologicznych. Służy do zbierania informacji. Zawiera zestaw pytań napisanych na papierze lub w komputerze, na które odpowiadają respondenci. Na podstawie zebranego materiału formułuje się wnioski.
Kwestionariusze, mimo że najbardziej powiązane z badaniami sondażowymi, są również wykorzystywane w eksperymentach, badaniach terenowych i innego rodzaju działalności związanej ze zbieraniem danych (Babbie 2007: 276).
Od właściwej konstrukcji kwestionariusza, a także wykorzystania go w trakcie badań zależy wartość wniosków wyprowadzanych przez badacza, dlatego należy zadbać, aby był przygotowany na najwyższym poziomie.
Niezwykle ważną osobą, szczególnie w wypadku wywiadu kwestionariuszowego, jest ankieter. Od jego zaangażowania, umiejętności i rzetelnej pracy zależy wartość uzyskanych informacji. Wszelkie błędy, zaniedbania, niewłaściwie sporządzone notatki wywierają wpływ na wynik końcowy badania.
O ile sprawa poprawnej budowy kwestionariusza należy do osoby prowadzącej badania i wszystkie ewentualne nieprawidłowości i błędy konstrukcji tego narzędzia obciążają wyłącznie badacza, o tyle właściwe zastosowanie kwestionariusza w wywiadzie zależy w głównej mierze od umiejętności i dobrych chęci ankietera. Nawet najlepiej opracowany kwestionariusz może przestać być cokolwiek wart w rękach złego ankietera (Gostowski 1972: 76).
Kwestionariusz jako narzędzie badawcze posiada zalety jak i wady. Do zalet należy to, że nie pozwala on ankieterowi przeoczyć żadnego ważnego zagadnienia, a także ujednolica wypowiedzi wielu osób. Dzięki temu możliwe są uogólnienia. Ponadto uzyskany materiał można łatwiej opracować, ponieważ grupowany jest już w trakcie badania.
Główna wada kwestionariusza to mała elastyczność, a także brak możliwości pogłębienia odpowiedzi. Respondent nie może zostać dopytany o rzeczy, które wyszły na jaw w trakcie badania. Właśnie dlatego tak ważna jest poprawna i przemyślana konstrukcja kwestionariusza.
Przeciwnicy kwestionariuszy wskazują także na fakt, że bezkrytyczne oparcie się wypowiedziach i sprawozdaniach respondentów, jakby były one ostateczną prawdą, jest zwodnicze. Kwestionariusz, który wypełnia respondent niesie za sobą ryzyko deformacji obrazu badanej rzeczywistości i badacz powinien to wziąć pod uwagę (por. Krzykała 1986: 76).
Elementy składowe kwestionariusza
Kwestionariusz można podzielić na 3 główne części:
- Część adresowo-tytułowa
Do tej części zalicza się umieszczoną na pierwszej stronie: nazwę ośrodka badawczego, który prowadzi badanie, tytuł kwestionariusza, jego numer, instrukcje (do ankietera lub respondenta) - Część merytoryczna (zestaw pytań)
Jest to część właściwa kwestionariusza. W niej zawarte są pytania dotyczące badanego zagadnienia. - Część metryczkowa
Pytania dotyczące respondenta. Służą ustaleniu: płci, wykształcenia, stanu cywilnego, dochodu, miejsca zamieszkania itp. Pozwalają skorelować te informacje z poglądami na określone kwestie.
Uwaga! Jeśli chcesz zlecić przeprowadzenie ankiety internetowej i zebranie wyników, zobacz tutaj: sklepjaknapisac.com.
Przykłady
- Kwestionariusz wywiadu do badania opinii mieszkańców miasta i gminy (wypełnia ankieter)
- Kwestionariusz wywiadu do badania „Migracje wewnętrzne wśród Polaków” (wypełnia ankieter)
