Na początku kwietnia br. uczelnie otrzymały z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego informację o tym, ile wyniesie ich tegoroczna dotacja podstawowa. To, jak tę dotację rozdysponowano, podsumowuje w rozmowie z PAP wiceminister nauki Teresa Czerwińska.
W 2017 r. podobnie jak w roku ubiegłym ok. 40 uczelni ogólnoakademickich otrzymało dotację niższą niż rok wcześniej. Natomiast na nowym algorytmie podziału dotacji zyskało 25 z 36 państwowych wyższych szkół zawodowych i ok. 30 z 69 uczelni akademickich.
Dotacja podstawowa przeznaczana jest m.in. na zatrudnienie kadry i prowadzenie studiów. W tym roku ta dotacja dla uczelni publicznych dzielona jest według nowego algorytmu, ogłoszonego przez resort w grudniu ub.r.
W nowej dotacji premiowana jest nie tylko liczba studentów i doktorantów, ale również stosunek liczby studentów i doktorantów do kadry. Przy podziale dotacji rolę odgrywa też po raz pierwszy jakość kadry mierzona kategorią naukową.
Dotacja rozdzielana jest z dwóch oddzielnych pul, z których jedna przeznaczona jest dla uczelni ogólnoakademickich, druga – dla państwowych wyższych szkół zawodowych (PWSZ). To oznacza, że te dwa typy uczelni nie muszą między sobą konkurować. W przypadku państwowych wyższych szkół zawodowych na wielkość dotacji wpływa również współpraca z otoczeniem gospodarczym.
Jeśli chodzi o uczelnie akademickie, w tym roku rozdzielono między nie blisko 9 mld 546 mln zł. „W przypadku ok. 30 spośród tych uczelni dotacja wzrosła, a w przypadku ok. 40 – zmalała” – podsumowała Czerwińska. Wiceminister wymieniła, że na nowym algorytmie zyskały różne uczelnie: nie tylko uniwersytety takie jak Warszawski czy Jagielloński, ale też uczelnie z mniejszą liczbą studentów, np. uniwersytety: Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Rzeszowski, Wrocławski, Zielonogórski, Rolniczy w Krakowie, Przyrodniczy w Lublinie, Politechnika Śląska czy też Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie.
Natomiast pula środków przeznaczona dla PWSZ wyniosła w tym roku 604,1 mln zł. „25 PWSZ-ów dostało dotację wyższą niż w roku ubiegłym, a 11 PWSZ-ów – dotację niższą” – podsumowała w rozmowie z PAP wiceminister Teresa Czerwińska. Wymieniła, że wśród uczelni, które uzyskały wyższą dotację, znalazły się m.in.: PWSZ w Sanoku, Gnieźnie, Nowym Targu, Wałczu, Tarnowie, Krośnie, Pile czy Koszalinie. „Okazuje się, że również małe, regionalne uczelnie mogą otrzymywać większą dotację” – skomentowała wiceminister. I dodała: „misją tych uczelni jest kształcenie zawodowe na bardzo wysokim poziomie”.
W algorytmie znalazł się „mechanizm bezpieczeństwa”, który sprawi, że uczelnia z roku na rok może zyskać lub stracić najwyżej 5 proc. swojej dotacji. „Zabezpiecza to kondycję finansową uczelni. Poprzednie zasady podziału dotacji nie przewidywały takiego mechanizmu, który stabilizowałby wysokość dotacji” – podkreśliła Czerwińska.
Zapytana, dlaczego uczelnie poznają wysokość dotacji na dany rok dopiero w drugim kwartale – wiceminister Czerwińska wyjaśniła, że do wyliczenia dotacji potrzebne są dane dotyczące liczby projektów badawczych realizowanych w poprzednim roku na poszczególnych uczelniach. A dane te (zbierane m.in. z Krajowego Punktu Kontaktowego PB UE, NCN i NCBR) spływają do resortu dopiero na początku kwietnia.
Rozmówczyni PAP wyjaśniła, że od początku roku – jeszcze zanim uczelnie poznają dokładną wysokość dotacji – wypłacane są im transze zaliczkowe. Poza tym – jak zauważyła – dzięki wcześniejszym symulacjom ministerstwa uczelnie mogły oszacować z wysokim prawdopodobieństwem, ile może wynieść wysokość ich dotacji. „Kiedy porównaliśmy nasze szacunki z wyliczeniem dotacji na bieżący rok, okazało się, że większych niespodzianek nie było” – skomentowała.
W tym roku po raz pierwszy dotacja została podzielona całkowicie w oparciu o bazę danych POL-on – zintegrowanego systemu informacji o nauce i szkolnictwie wyższym. „W poprzednich latach uczelnie musiały, oprócz wypełnienia bazy POL-on, przesyłać do ministerstwa wypełnione formularze z niezbędnymi informacjami. To stanowiło dodatkowe obciążenie biurokratyczne zarówno dla uczelni, jak i ministerstwa” – powiedziała Teresa Czerwińska.
Zwróciła uwagę, że dotacja podstawowa to nie jedyne źródło utrzymania uczelni. Szkoły wyższe mogą uzyskiwać środki m.in. z różnych dotacji – np. statutowej (na badania naukowe), projakościowej czy z grantów. Mogą też zarabiać na prowadzonych przez siebie studiach niestacjonarnych i podyplomowych albo szkoleniach. Mogą również współpracować z otoczeniem gospodarczym – np. komercjalizując wyniki badań czy prowadząc działalność ekspercką czy doradczą . „Jeśli uczelnia jest aktywna, możliwości ma wiele” – mówi wiceminister.
PAP – Nauka w Polsce, Ludwika Tomala
