Bożena Dziemidok-Olszewska i Wojciech Sokół
Instytucje i systemy polityczne
Encyklopedia politologii, Tom 2
Drugi tom „Encyklopedii politologii” ukazał się w 2012 r. pod tytułem „Instytucje i systemy polityczne”. Jest to jego drugie wydanie. Po raz pierwszy został opublikowany przez Kantor Wydawniczy Zakamycze w 2000 r. pod nazwą „Ustroje państwowe”. Jak zapewniają redaktorzy obecne wydanie jest nie tylko kontynuacją, lecz również „innowacją”, przejawiającą się nową formułą opracowania haseł i ich znaczącym uzupełnieniem. Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Wolters Kluwer Polska i jest rezultatem pracy oddziału lubelskiego Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych.
Redaktorami tomu są profesorowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Bożena Dziemidok-Olszewska i Wojciech Sokół, autorzy wielu publikacji z zakresu problematyki współczesnych systemów politycznych. Natomiast poszczególne hasła opracowywało w sumie 70 autorów, wśród których znajdują się politologowie i prawnicy. Przy wyborze tematów autorzy kładli nacisk na rozwiązania występujące w polskim systemie politycznym.
Książka zawiera wiedzę z zakresu nauk społecznych (politologia, ekonomia, socjologia) i prawnych (teoria prawa, prawo administracyjne, prawo konstytucyjne), potrzebną do poznania, rozumienia i interpretacji zjawisk i procesów politycznych w Polsce, a także w innych krajach. Jak zaznaczają redaktorzy: „opracowanie zawiera bogatą bazę faktograficzną a także elementy analizy dotyczącej m.in. administracji publicznej, parlamentaryzmu, instytucji demokracji pośredniej i bezpośredniej, prawa wyborczego i systemów wyborczych, ustrojów politycznych kilkudziesięciu państw świata. (…) Przedstawione w opracowaniu państwa reprezentują różne reżimy polityczne, systemy rządów i style przywództwa politycznego”.
Tom składa się z ponad 420 haseł, uporządkowanych alfabetycznie. Informacja o tym kto jest autorem konkretnego opracowania znajduje się na końcu każdego hasła. Przy niektórych zagadnieniach zamieszczono krótkie notki bibliograficzne, pozwalające zaciekawionemu czytelnikowi zdobyć więcej informacji, ale niestety nie przy wszystkich.
Poszczególne tematy zostały przygotowane dość obszernie jak na tę formę prezentacji. Można jednak zauważyć pewne różnice w stylu i szczegółowości w zależności od autora. Tekst nie ma prostej formuły słownikowej, jest to również coś na kształt eseju. Zabieg ten jest stosowany przez autorów świadomie, o czym zostajemy poinformowani we wstępie.
Język jakim posługują się autorzy jest zrozumiały dla czytelnika, nie atakują go serią trudnych, czy wieloznacznych terminów. Poszczególne hasła można przeczytać i zrozumieć bez większego problemu co powoduje, że jest to pozycja dla szerszego kręgu odbiorców. Według twórców książka jest skierowana do pracowników naukowych, polityków, nauczycieli, maturzystów, studentów kierunków humanistycznych i społecznych.
Pomimo swej nazwy nie należy oczekiwać, że pozycja ta przypomina „Encyklopedię socjologii”. Hasła w tej ostatniej opracowane są bardziej precyzyjnie, obszernie i wielowymiarowo, ponadto kierują do konkretnych pozycji bibliograficznych, gdzie można pogłębić swoją wiedzę. Prawdopodobnie w kolejnych wydaniach „Encyklopedia politologii” zostanie stosownie uzupełniona, co też obiecują sami twórcy.
Autorka tej recenzji sięgając po „Instytucje i systemy polityczne” spodziewała się przeglądu literatury odnoszącej się do konkretnego zagadnienia, wymienienia najważniejszych autorów zarówno polskich jak i zagranicznych. Oczywiście nie w każdym temacie, ze względu na specyfikę pewnych problemów, ale np. przy haśle „bezrobocie”, „reżim polityczny”, „system polityczny” i przy wielu innych byłoby to jak najbardziej wskazane.
W mojej opinii hasła zostały przygotowane zbyt ogólnie i powierzchownie, szczególnie biorąc pod uwagę krąg osób, które sięgną po tą pozycję. Znajdą się w nim studenci, doktoranci, pracownicy naukowi, którzy potrzebują wyczerpujących i precyzyjnych informacji. Są to także odbiorcy charakteryzujący się pewnym doświadczeniem w zakresie czytania tekstów naukowych i wszelkie odnośniki nie będą dla nich przeszkodą.
Być może powierzchowne ujęcie tematu wynika także z faktu, iż autorzy haseł odwołują się do opracowań, nie zaś do źródeł. Jakkolwiek te pierwsze również mają wartość to już studentów uczy się, że mogą wypaczać myśl autora. Poza tym osoba sięgająca po tą książkę może słusznie oczekiwać, że dowie się np. w jakim swoim dziele Max Weber napisał o rodzajach partii politycznych. Niestety tutaj takiej wiedzy nie zdobędzie.
Drugi tom „Encyklopedii politologii” będzie przydatny przede wszystkim dla czytelnika początkującego w dziedzinie politologii, który chce zdobyć podstawowe informacje. Bardziej zaawansowany odbiorca może dzięki niej usystematyzować swoją wiedzę.
Co poniektórych odstraszy cena, ale koszt osładza świadomość, że dostajemy ponad 1000 stron tekstu z zakresu politologii w twardej oprawie (która uprzyjemnia lekturę). Zakładam, że nikt z czytających ten artykuł nie kupuje książki tylko po to, aby dobrze prezentowała się na półce, ale również takie osoby powinny czuć się usatysfakcjonowane ponieważ wygląda ona estetycznie, a zarazem jest solidnie wykonana.
