Badania fMRI sugerują, że wśród mężczyzn homoseksualnych można wydzielić osobne grupy. W jednej z nich są geje, którzy deklarują, że w dzieciństwie wykazywali zachowania nietypowe dla ich płci, a w drugiej, którzy takich zachowań nie deklarowali – tę nową klasyfikację pokazał zespół prof. Wojciecha Dragana.
Nie jest czymś zaskakującym, że osób homoseksualnych nie można traktować jako jednolitej grupy. Teraz jednak pokazano to po raz pierwszy na badaniach pracy mózgu (fMRI). Z badań Polaków wynikło, że wśród mężczyzn homoseksualnych można wydzielić grupy, które różni aktywność mózgu podczas wykonywania pewnego zadania dotyczącego wyobraźni przestrzennej. A przynależność do tych grup jest związana z nietypowymi dla swojej płci zachowaniami w dzieciństwie. Ten nowy, niestosowany wcześniej podział opisuje w „Scientific Reports” zespół kierowany przez prof. Wojciecha Dragana z Uniwersytetu Warszawskiego.
Okazuje się, że są zadania, w których aktywność mózgu kobiet różni się wyraźnie od aktywności mózgu mężczyzn. Takim zadaniem jest np. test rotacji mentalnej. Chodzi np. o porównywanie w myślach, czy jeśli obróci się jakiś obiekt 3D – choćby układ klocków – to będzie on wyglądać jak jakiś inny zadany układ klocków. Kobiety na ogół radzą sobie z tym zadaniem gorzej niż mężczyźni. A różnice podczas wykonywania tego zadania widać również na poziomie aktywności mózgu w badaniu fMRI.
Naukowiec zapytany, czy test rotacji mentalnej ma jakieś przełożenie na codzienne życie, podaje przykład parkowania samochodu. Nawet jeśli więc tylko stereotypem jest to, że kobiety radzą sobie z parkowaniem gorzej niż mężczyźni, to może nie jest to stereotyp, który powstał tak do końca przypadkiem.
ORIENTACJA PRZESTRZENNA A ORIENTACJA SEKSUALNA
To, że w teście rotacji mentalnej są różnice między kobietami i mężczyznami – było wiadomo od dawna. Polski zespół postanowił jednak porównać, jak zadanie to wykonują mężczyźni homoseksualni w porównaniu z mężczyznami nieheteroseksualnymi. Badania były częścią finansowanego z NCN projektu ORIENTACJA, który dotyczy uwarunkowań orientacji seksualnej u mężczyzn.
Okazało się, że wyniki aktywności mózgu podczas wykonywania tego zadania u gejów nie są jednolite. U części gejów aktywność mózgu przy tym zadaniu wygląda podobnie jak u heteroseksualnych mężczyzn. A u części gejów aktywność mózgu zbliżona jest bardziej do aktywności mózgu heteroseksualnych kobiet. Aktywność ta była zaś powiązana z tym, czy dana osoba – zgodnie ze swoimi deklaracjami – wykazywała w dzieciństwie zachowania nietypowe dla swojej płci (tzw. gender nonconformity) czy nie. Chodzi m.in. o zainteresowania, wybór zabaw i zabawek, a także towarzystwa do zabaw przed 12. rokiem życia.
W ramach testu rotacji mentalnej badani mają za zadanie porównywać bryły i m.in. rozpoznawać, czy są to obiekty identyczne. W tym teście na ogół kobiety radzą sobie słabiej niż mężczyźni. Inna jest też aktywność ich mózgu podczas wykonywania tego zadania. A teraz badania fMRI pokazały się, że również aktywność mózgu podczas wykonywania zadania jest inna u części mężczyzn homoseksualnych niż u większości mężczyzn heteroseksualnych. Fot: Projekt ORIENTACJA, Monika Folkierska-Żukowska
Rys.: W ramach testu rotacji mentalnej badani mają za zadanie porównywać bryły i m.in. rozpoznawać, czy są to obiekty identyczne. W tym teście na ogół kobiety radzą sobie słabiej niż mężczyźni. Inna jest też aktywność ich mózgu podczas wykonywania tego zadania. A teraz badania fMRI pokazały się, że również aktywność mózgu podczas wykonywania zadania jest inna u części mężczyzn homoseksualnych niż u większości mężczyzn heteroseksualnych. Fot: Projekt ORIENTACJA, Monika Folkierska-Żukowska
MOŻLIWE WYJAŚNIENIE
Polski zespół przedstawia hipotezę wyjaśniającą różnice między grupami mężczyzn homoseksualnych. Zdaniem naukowców różnice między grupami gejów mogą mieć związek z poziomem tak zwanych hormonów płciowych w rozwoju prenatalnym. Niższy poziom androgenów w stosunku do estrogenu może wpływać na kształtowanie się mózgu, a w związku z tym i na różnice w kształtowaniu się pewnych funkcji poznawczych.
Jeśli jednak ta hipoteza jest prawdziwa, to znaczy, że jest grupa gejów (ci, którzy wypadli w badaniu podobnie jak mężczyźni heteroseksualni), u których orientacja seksualna nie jest związana z poziomem androgenów w rozwoju prenatalnym, a raczej innych czynników. „Nasze badania pokazywałyby więc, że powstawanie orientacji homoseksualnej u mężczyzn nie jest jedynie konsekwencją wpływu hormonów płciowych w wieku prenatalnym” – podsumowuje naukowiec.
To dopiero pierwsze badania na ten temat. Wymagają więc potwierdzenia.
Badania w fRMI wykonano na grupie 46 mężczyzn homoseksualnych (23, którzy deklarowali, że w dzieciństwie zachowywali się jak typowi chłopcy i 23, którzy deklarowali zachowania dla płci nietypowe), a także na 22 mężczyznach heteroseksualnych i 22 kobietach heteroseksualnych. „To wielkość grupy typowa dla badań fRMI” – komentuje prof. Dragan.
PAP – Nauka w Polsce, Ludwika Tomala
lt/ ekr/
