Określenie reguł ubiegania się o europejską legitymację zawodową, czyli elektroniczny certyfikat kwalifikacji, który ułatwi proces uznawania kwalifikacji zawodowych w UE – przewiduje projekt ustawy przygotowany przez resort nauki i szkolnictwa.
Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z listopada 2013 r. o uznawaniu kwalifikacji zawodowych. Państwa członkowskie są zobowiązane do jej wdrożenia do 18 stycznia 2016 r.
Przygotowany przez resort nauki i szkolnictwa wyższego projekt zastąpi dotychczas obowiązującą ustawę w tej sprawie z 2008 r. Określa on zasady uznawania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodów regulowanych nabytych poza granicami Polski – w państwach członkowskich Unii, m.in. lekarzy, pielęgniarek, dentystów, farmaceutów czy architektów.
Projekt określa także zasady ubiegania się o wydanie europejskiej legitymacji zawodowej, zasady uznawania praktyk zawodowych odbywanych w innym państwie członkowskim Unii oraz państwie trzecim, jak również zasady świadczenia usług transgranicznych.
Jak podkreślił resort nauki w uzasadnieniu do projektu, podstawowym celem wprowadzanych regulacji jest uproszczenie tam, gdzie jest to możliwe, procedur administracyjnych dotyczących uznawania kwalifikacji zawodowych. Projekt – stwierdzają jego autorzy – wprowadza nowe rozwiązania ułatwiające uznawanie kwalifikacji w tych zawodach, w których nie obowiązuje harmonizacja kształcenia w Unii Europejskiej, a także poprawia dostępność informacji o procedurach oraz zwiększa wsparcie dla obywateli.
Ponadto projektowane przepisy mają ułatwić mobilność zawodową osobom, które jeszcze nie uzyskały pełnych uprawnień zawodowych; obecnie nie są one w ogóle objęte przepisami unijnymi dotyczącymi uznawania kwalifikacji.
Jednym z głównych rozwiązań zawartych w dyrektywie, której wdrożenie do polskiego prawa ma na celu projekt MNiSW, jest wprowadzenie europejskiej legitymacji zawodowej w formie elektronicznego certyfikatu. Aby uzyskać taki certyfikat, pracownik wyjeżdżając zagranicę przedstawiałby w urzędzie swojego kraju dyplomy, świadectwa itp., a ten elektronicznie wysyłałby niezbędne informacje do kraju, do którego pracownik wyjeżdża.
Wydanie europejskiej legitymacji zawodowej będzie alternatywną formę dla tradycyjnej procedury uznania kwalifikacji. Obecnie, aby uzyskać uznanie kwalifikacji zawodowych trzeba zwrócić się do właściwego organu państwa przyjmującego.
Możliwość złożenia wniosku o wydanie europejskiej legitymacji zawodowej we własnym państwie, zlikwiduje bariery językowe – zaznacza MNiSW w uzasadnieniu do projektu ustawy.
Legitymacja ma także zastępować złożenie oświadczenia w przypadku osób zamierzających świadczyć usługi transgranicznie. Wówczas ma być ona wydawana przez państwo, w którym usługodawca stale świadczy swoje usługi. Legitymacja będzie w takim wypadku ważna przez 18 miesięcy, o ile jej posiadacz nie utraci w tym czasie prawa do wykonywania zawodu albo działalności w swoim państwie.
Jedynie w przypadku świadczenia usług transgranicznych w zawodach związanych ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym europejska legitymacja zawodowa będzie wydawana przez państwo przyjmujące.
Dyrektywa wprowadza też mechanizm ostrzegawczy, który uniemożliwi pracę poza granicami swojego kraju osobom, które zostały skazane lub przeciwko którym toczą się postępowania dyscyplinarne. W przyszłości wszystkie kraje UE będą informowały się wzajemnie o anulowaniu prawa do wykonywania zawodu, by np. lekarz nie wykonywał zawodu w sposób nieuprawniony w innym kraju.
Dyrektywa wprowadziła też możliwość utworzenia nowych instrumentów pozwalających, pod warunkiem zgody odpowiedniej liczby państw, na bardziej automatyczne uznawanie kwalifikacji w zawodach (także specjalizacjach medycznych), które nie zostały objęte harmonizacją kształcenia.
