Od nowego roku akademickiego studenci będą mogli studiować bezpłatnie na wielu kierunkach, a wynalazcy z uczelni będą mieli więcej do powiedzenia przy urynkawianiu innowacji. 1 października wchodzą w życie najważniejsze przepisy noweli ustawy o uczelniach.
Nowe przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym mają m.in. ułatwić dostęp do studiów osobom dojrzałym, zmobilizować uczelnie do prowadzenia studiów o coraz lepszej jakości, a także pomóc uczelniom w radzeniu sobie z niżem demograficznym. Jednym z celów nowelizacji jest też doprecyzowanie i poprawienie niektórych zapisów, które wprowadzono wcześniej – m.in. w nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z 2011 r.
Do nowelizacji pozytywnie odnosi się środowisko naukowe – zarówno przedstawiciele Parlamentu Studentów RP, jak i Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. „Są tam rozwiązania, które pomogą skuteczniej funkcjonować szkołom wyższym” – komentował w rozmowie z PAP przewodniczący KRASP prof. Wiesław Banyś. Z kolei przewodniczący Parlamentu Studentów RP Piotr Mueller zaznaczał, że w noweli zawarto wiele zapisów, które satysfakcjonują studentów.
W nowelizacji m.in. wycofano zapisy o opłatach za drugi i kolejne kierunki studiów. Z opłat zwolnieni będą już studenci, którzy podjęli drugi kierunek studiów w roku akademickim 2013/2014. Zlikwidowanie tych opłat miało związek z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z czerwca br. Inną zmianą, na którą czekali studenci są nowe zapisy dotyczące umowy student-uczelnia – szkole wyższej nie wolno będzie pobierać od studenta opłat, których w dokumencie takim nie wyszczególniono. Inną zmianą jest to, że stypendia przyznawane studentom przez organizacje pozarządowe nie będą wliczane do dochodu podczas ubiegania się o stypendium socjalne w uczelni.
Zmieniają się też przepisy dotyczące komercjalizacji wyników badań naukowych wypracowanych m.in. podczas realizacji grantu Narodowego Centrum Nauki. Badacz, który zechce skomercjalizować swoje rozwiązanie, będzie mógł wspólnie z zatrudniającą go uczelnią publiczną czy instytutem badawczym wypracować ścieżkę komercjalizacji. Jeśli nie dojdzie do porozumienia, pierwszeństwo w wykorzystaniu pomysłu ma uczelnia, jeśli z prawa tego nie skorzysta w ciągu trzech miesięcy, komercjalizacji będzie mógł się podjąć wynalazca. Nowe przepisy dotyczą innowacji, które opracowano po 30 września 2014 r.
Obecna nowelizacja wprowadza też monitoring karier absolwentów dzięki danym z ZUS. Ministerstwo w formie zanonimizowanej pozyskiwać będzie dane o karierach absolwentów. Dzięki temu można będzie szacować, po jakich studiach znajdują oni pracę i jak kształtują się ich zarobki. Badaniem takim objęte mogą być już osoby, które ukończyły studia w 2014 r.
W nowelizacji uszczegółowiono też przepisy dotyczące związków uczelni. Uczelniom wchodzącym w skład związku dano m.in. możliwość wspólnego administrowania majątkiem oraz wspierania badań.
Ostatnia nowelizacja wprowadza też zapisy, które zobowiążą uczelnie do różnicowania studiów na profilach ogólnoakademickich od studiów na profilu praktycznym. I tak na studiach o profilu praktycznym przewidziano obowiązek prowadzenia trzymiesięcznych praktyk. Z kolei na profilu akademickim studenci włączani mają być w badania prowadzone na uczelni. Na zmiany w programach studiów inżynierskich i licencjackich uczelnie mają czas do końca 2016 r., a w programach magisterskich – do końca 2017 r. Nowelizacja daje też możliwość prowadzenia studiów międzyuczelnianych i studiów dualnych prowadzonych z pracodawcami.
Nowe przepisy pozwolą też na potwierdzanie na uczelni efektów kształcenia. Uczelnia będzie mogła zwolnić studenta nawet z połowy zajęć, jeśli wykaże on, że już posiada wymaganą przez uczelnię wiedzę czy umiejętności. Rozwiązanie to ma zachęcić osoby dojrzałe do podejmowania studiów. Na wprowadzenie regulaminów potwierdzania efektów uczenia władze szkół wyższych czas będą miały do końca czerwca 2015 r.
W myśl nowych przepisów do 1 października 2016 r. zlikwidowane mają być kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych.
Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wejdzie w życie 1 października 2014 r., za wyjątkiem części przepisów, dla których ustalono inne daty wejścia w życie.
