Opis podstawowych elementów programu SPSS
W poniższym artykule zapoznasz się z podstawowymi elementami programu SPSS. Jeśli nie wiesz skąd i jak go pobrać lub nie potrafisz zmienić języka na polski, zobacz: SPSS – pobranie i instalacja.
- Otwórz program. W pojawiającym się oknie wybierz Wprowadzaj dane do zbioru.
- Otworzył się nowy, pusty Edytor danych i Raport
Edytor danych
Raport – on nie będzie teraz potrzebny. Możesz go zamknąć.
- Edytor danych wygląda podobnie do arkusza kalkulacyjnego.
W wierszach wpisuje się wyniki kolejnych osób.
W kolumnach wpisuje się dane dotyczące kolejnych zmiennych (var=variable, czyli zmienna).
- Zanim zaczniesz myśleć o wpisywaniu jakichkolwiek danych, musisz zdefiniować zmienne. Kliknij zakładkę Zmienne, w lewym dolnym rogu strony.
- Otworzyłeś/aś zakładkę Zmienne. W pierwszej kolumnie wpisujesz nazwy zmiennych. Przy wprowadzaniu danych z ankiet wprowadza się zwykle numery kolejnych pytań, np. P1, P2, P3, itd.
- Kolejna kolumna to typ zmiennej. Domyślnie jest on ustawiony na numeryczny. Wkliknij się w typ zmiennej przez wybranie szarego kwadracika.
Program SPSS interpretuje tylko dane liczbowe (zmienne numeryczne), dlatego nawet w przypadku takiej zmiennej jak płeć, odpowiednio ją zakodujesz, aby można było ją interpretować za pomocą liczb. Jednak gdybyś musiał/a wpisać czyjeś nazwisko lub inne dane z pytań otwartych wybierz typ zmiennej tekstowej. Znajomość tych dwóch typów zmiennych wystarczy do wprowadzania danych z ankiet.
- Szerokość ustawiona jest domyślnie na 8. Oznacza ona liczbę znaków jakie można wpisać. Stanie to się jasne, gdy zechcesz wpisać jakąkolwiek zmienną tekstową. Za pomocą strzałek góra-dół można zmienić szerokość.
- Kolejna kolumna Dziesiętne jest istotna tylko dla wygody użytkownika. Definiuje ona miejsca po przecinku, jakie wyświetlą się w oknie Danych (jesteś obecnie w oknie Zmiennych).
- W kolumnie Etykieta wpisujesz pełną treść pytania, np. „Czy pracuje Pan(i) zawodowo?”, itp.
- W kolumnie Wartości określasz jakimi wartościami (liczbami) określasz różne warianty odpowiedzi, np. dla zmiennej płeć będzie to: Mężczyzna i Kobieta. Mężczyźnie nadasz wartość 1, Kobiecie – 2.
Wkliknij się analogicznie jak przy typie zmiennej. Wyświetli się okno Etykiety wartości.
Wpisz Wartość – 1, Etykietę – Mężczyzna i wybierz Dodaj.
Wpisz Wartość – 2, Etykietę – Kobieta i wybierz Dodaj.
Efekt powinien wyglądać jak na obrazku poniżej.
Wybierz OK. Teraz kiedy będziesz wpisywał/a w zakładce Dane informację dotyczącą zmiennej płeć, wybierzesz 1 lub 2, w zależności od tego czy był to mężczyzna czy kobieta.
- W kolejnej kolumnie definiuje się braki danych (czyli badany nie odpowiedział). Najczęściej oznacza się je cyfrą 9, jednak gdy zmienna przyjmuje, np. wartości od 1 do 12, wtedy nie można oznaczyć braku danych jako 9. Można zastosować jej kombinację, np. 99.
W oknie Braki danych w Wartości dyskretne braków możesz wpisać trzy warianty braków danych.
- W kolejnych dwóch kolumnach możesz zdefiniować wygląd okna z danymi.
- W kolumnie Poziom pomiaru masz do wyboru: Ilościowy, Porządkowy i Nominalny. Można tutaj określić na jakim poziomie mierzone są poszczególne zmienne. Domyślnie ustawiony jest ilościowy – dla skal ilościowych: przedziałowej i stosunkowej. Poziom porządkowy to np. wykształcenie, gdzie można ułożyć pewnego rodzaju ranking. Natomiast poziom nominalny stosuje się do zmiennej, gdzie możliwe jest jedynie odróżnienie jednego obiektu od drugiego, np. płeć. Skalę pomiaru definiujesz jedynie dla swojej informacji.
- Otwórz zakładkę Dane i zobacz jak zmienił się wygląd tego okna. Tam gdzie było „var” pojawiły się nazwy kolejnych zmiennych. Mógłbyś/mogłabyś wpisywać teraz odpowiedzi poszczególnych osób, ale za pomocą liczb, np. P2 oznaczało Płeć, zakładając że pierwszy respondent jest kobietą, wpisujesz 2 (tak oznaczyliśmy kobietę).
