Prezydent Andrzej Duda ogłosił, że premier Mateusz Morawiecki z partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS), otrzyma szansę na sformowanie nowego rządu po wygranych przez jego partię wyborach, pomimo braku większości.
PiS będące u władzy od 2015 roku, wygrało wybory, ale straciło większość. Ze względu na wykluczenie współpracy z partią przez wszystkie inne ugrupowania, wydaje się mało prawdopodobne, że będzie mogło rządzić.
„Po spokojnej analizie i przeprowadzonych konsultacjach postanowiłem powierzyć misję sformowania rządu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu” – oświadczył Duda w przemówieniu telewizyjnym.
Decyzję Dudy przyjęto z zadowoleniem w obozie PiS, a rzecznik Rafał Bochenek określił ją jako potwierdzenie długotrwałej tradycji konstytucyjnej naszego kraju w poście na platformie społecznościowej X, dawniej znanej jako Twitter.
Jeśli Morawiecki nie zdoła zdobyć wotum zaufania w parlamencie, zostanie mianowany nowy premier. Prawdopodobnie będzie nim były przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk z partii opozycyjnej.
Tusk, były prezydent Rady Europejskiej, wezwał Dudę do niezwłocznego mianowania go premierem, twierdząc, że zwłoka mogłaby zaszkodzić szansom na odblokowanie funduszy przeznaczonych dla Polski, które zostały zamrożone przez Brukselę z powodu sporu dotyczącego reform sądownictwa.
Na wiecu na krótko przed wystąpieniem Dudy, Tusk skomentował tę decyzję jako manewr niepotrzebnie wystawiający interesy Polski na straty, który jednak nie zmieni niczego.
Mianowanie zwolennika integracji europejskiej, Tuska, oznaczałoby ogromną zmianę dla Polski po ośmiu latach sporów z Brukselą w tak licznych kwestiach.
Oprócz obietnicy odblokowania funduszy Unii Europejskiej, Tusk oświadczył, że chciałby postawić przed Trybunałem Stanu osoby oskarżone o nadużycia w czasie ośmiu lat rządów PiS, w tym samego Dudę.
Partia liberalna Koalicja Obywatelska (KO) oskarża PiS o podważanie standardów demokratycznych poprzez zwiększenie kontroli politycznej nad sądami i uczynienie państwowej telewizji narzędziem propagandy. Rząd zaprzecza tym zarzutom.
