Problemy miast związane z komunikacją, parkowaniem, magazynowaniem, gospodarką odpadami może rozwiązać budownictwo podziemne – uważa specjalista geoinżynierii prof. Antoni Tajduś, który odebrał w piątek tytuł doktora honoris causa Politechniki Lubelskiej.
Prof. Tajduś podczas wykładu nt. budownictwa podziemnego jako szansy rozwoju współczesnych miast podkreślił, że na świecie liczba ludności wzrasta, coraz więcej ludzi przenosi się ze wsi do miast, a niektóre z tych miast stają się metropoliami.
„Problemy transportu, dostarczanie wody, żywności, energii towarów, codzienne magazynowanie, magazynowanie odpadów itd. – tego wszystkiego nie da się rozwiązać bez podziemi.(…) Nie rozwiążemy tych problemów, jeśli nie wejdziemy w podziemia” – powiedział.
Przypomniał, że już pierwotny człowiek mieszkał w jaskiniach, a budowle podziemne powstawały w starożytności. Do najstarszych tuneli podziemnych należą te dostarczające wodę do Jerozolimy zbudowane za panowania królów Dawida i Salomona. W Europie pierwszy tunel doprowadzający wodę wybudowano na greckiej wyspie Samos ok. 530r. p.n.e. Na terenie Turcji w latach 780-1180 zbudowano podziemne miasto Derinkuyu, które ma 11 poziomów i może pomieścić 30 tys. ludzi.
W Polsce podziemia budowano w średniowieczu najczęściej w celach obronnych, ale też np. magazynowych – podkreślił Tajduś. Odkrywano je często przy katastrofach budowlanych, kiedy zawaliły się naziemne konstrukcje w starych, zabytkowych dzielnicach miast Polski. Okazywało się wtedy, że pod zabytkami znajduje się wiele nierozpoznanych wyrobisk podziemnych wykonanych kilkaset lat temu.
Według prof. Tajdusia, dzięki pracy m.in. naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie dotychczas odkryto i zabezpieczono podziemia 18 miast w Polsce, w ośmiu z nich – m.in. Jarosławiu, Sandomierzu, Opatowie, Lublinie – powstały podziemne trasy turystyczne.
Profesor podkreślił, że dzisiaj trudno sobie wyobrazić budownictwo drogowe, dostarczenie czystej wody, energii, czy odprowadzenie ścieków bez odpowiednich budowli podziemnych.
Jego zdaniem rozwijanie budownictwa podziemnego w miastach może przyczynić się do jeszcze lepszego wykorzystania terenu i służyć do różnych celów. Przywołał różne przykłady wykorzystania przestrzeni pod ziemią w wielkich miastach świata m.in. Nowym Jorku, Kopenhadze, Sydney, Paryżu, Seulu. Wskazał m.in. na skuteczne i sprawdzone rozwiązanie problemu transportu, jakim są metra i premetra, czyli połączenia bezkolizyjne biegnące pod ziemią w miejscach gęsto zabudowanych, a także po powierzchni terenu i estakadach.
W podziemiach budowane są też wielopiętrowe parkingi dla samochodów, powstają także baseny, lodowiska. Po ziemią mogą też być magazynowane różne towary i surowce czy odpady.
Prof. Tajduś został uhonorowany przez Senat Politechniki Lubelskiej tytułem doktora honoris causa w uznaniu dla jego wybitnego dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego.
Antoni Tajduś (ur. 16 lutego 1949 r.) studia ukończył w 1973 r. na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, z którą zawodowo związany jest do dziś. Tytuł profesora otrzymał w 2003 r. W AGH pełnił wiele funkcji, m.in. rektora uczelni (2005-2012), prorektora ds. ogólnych (2002-2005), dziekana Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii (1996-2002). Obecnie kieruje katedrą geomechaniki, budownictwa i geotechniki.
Profesor ma szerokie zainteresowania naukowe. Główne kierunki jego działalności naukowo-badawczej dotyczą geoinżynierii w tym zwłaszcza geomechaniki, geotechniki, inżynierii skalnej. Szczególnie dużo uwagi poświecił budownictwu podziemnemu oraz zagrożeniom występującym przy eksploatacji surowców jak np. wstrząsy, tąpania, wyrzuty gazów i skał, deformacje powierzchni i związane z tym uszkodzenia budowli znajdujących się na powierzchni terenu. Zajmował się też rekonstrukcją i rewaloryzacją podziemi zabytkowych miast oraz adaptacją podziemi pogórniczych. Interesuje się również energetyką opartą o kopalne źródła energii (węgiel, gaz, ropa naftowa) oraz niekonwencjonalnymi technologiami wykorzystania węgla w gospodarce np. podziemnego i naziemnego zgazowania węgla.
Prof. Tajduś jest autorem 183 publikacji, współautorem 14 patentów, z których 12 zostało wdrożonych. Aktywnie uczestniczy w pracach wielu organizacji i komisji w kraju i zagranicą jest m.in. przewodniczącym Komitetu Górnictwa PAN, przewodniczącym Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. Za swoją działalność w 2011 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
