Respondent – przyjmuje się, że jest to osoba, z którą badacz przeprowadza wywiad albo która samodzielnie wypełnia kwestionariusz ankiety.
Według Jana Lutyńskiego (1977: 14-15, 19) pojęcie to należy rozszerzyć. Respondentami nazywa on ludzi, z którymi badacz się komunikuje. Respondent odpowiada na „żądanie” informacji skierowane do niego. Nie ma tutaj znaczenia czy żądanie to zostało przekazane ustnie, czy też na piśmie, przyjęło formę pytań, czy apelu o nadsyłanie np. autobiografii. Ważny jest natomiast fakt zaistnienia wzajemnie kierowanej komunikacji, która polega na tym, że badacz żąda informacji, a badany odpowiada na to żądanie. Obieg informacji jest zamknięty.
Nie ma więc różnicy, czy komunikowanie się badacza z badanym następuje pośrednio (np. konkurs na autobiografię), czy bezpośrednio (np. wywiad kwestionariuszowy). W obu sytuacjach osobę badaną określa się mianem „respondenta”. W przypadku komunikacji pośredniej rola respondenta jest większa, ponieważ badacz nie ma możliwości (poza pisemnym przekazem), aby na niego oddziaływać. Komunikacja bezpośrednia z kolei pozwala badaczowi na większą kontrolę.
W najprostszych słowach można określić respondenta jako osobę, która przekazuje informacje badaczowi w odpowiedzi na jego pytanie.
BIBLIOGRAFIA
- Lutyński, Jan. 1997. Ankieta i jej rodzaje. Warszawa: WSNS.
- Sawiński, Zbigniew. 2000. Rodzaje badań. W: Podręcznik ankietera. Z. Sawiński i in. (red.). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
