Skala przedziałowa (interwałowa) – zachowuje właściwości skali porządkowej, a także ma określoną jednostkę pomiaru (zatem pozwala na określenie odległości pomiędzy jednostkami) i arbitralnie określony punkt zerowy, „skala przedziałowa (interwałowa) obejmuje wszystkie znaczące relacje skali porządkowej, a ponadto określone i znaczące są odległości między jej wartościami. Można więc przy jej użyciu nie tylko odróżniać od siebie obiekty z różnych kategorii oraz porządkować je według stopnia mierzonej własności. Można też porównywać odległości między wartościami przypisanymi obiektom w wyniku pomiaru i twierdzić na przykład, że równym różnicom między nasileniem badanej własności dla różnych obiektów odpowiada równa różnica między liczbami-miarami przypisanymi tym obiektom” (Lissowaski i in. 2008: 36).
Skala przedziałowa pozwala na wprowadzenie wartości liczbowych, co znaczy, że „na tym poziomie każdej jednostce analizy przypisywana jest wartość liczbowa, a nie własność określonej zmiennej” (Nawojczyk 2002: 45).
Typowymi zmiannymi przedstawianymi na skali przedziałowej są: temperatura, rok urodzenia, indeksy cen itp.
W skali tej punkt zerowy ustala się arbitralnie, w sposób umowny, nie ma zera absolutnego (zatem takiego punktu, który mówi że zmienna nie występuje), np. (1) zero stopni Celcjusza oznacza, że woda zamarza, ale możliwa jest także temperatura poniżej zera (poza tym zero stopni Celcjusza nie jest równe zeru stopni Fahrenheita); (2) osoba, która twierdzi, że urodziła się w 1984 roku, posługuje się kalendarzem gregoriańskim, w którym za rok zero przyjęto urodzenie się Chrystusa (inaczej jest w innych kalendarzach).
Na zmiennej interwałowej możliwe jest wykonywanie działań algebraicznych, np. można określić, że jedna osoba jest starsza o x lat od innej (por. Nawojczyk 2002: 45). Nie można natomiast wykonywać dzielenia, co wynika z braku absolutnego punktu zero (por. Sobczyk 2005: 15).
Dobrze jest to wyjaśnione w książce Podstawy statystyki dla socjologów: „nie budzi zastrzeżeń stwierdzenie, że od początku 2000 do początku 2008 roku upłynęło dwa razy więcej czasu niż do początku 2004 roku, i to niezależnie od tego, czy daty te wyrazimy w miesiącach, dniach, czy latach od początku naszej ery (jednostka jest przecież ustalona arbitralnie). Nie zgodzimy się jednak ze stwierdzeniem, że na przykład 2000 rok jest dwa razy późniejszy niż 1000 rok. Początek naszej ery jest bowiem ustalony arbitralnie” (Lissowski i in. 2008: 36).
Przy użyciu skali przedziałowej (interwałowej) możliwe jest podanie rozkładu częstości zmiennej, obliczenie nie tylko dominanty, mediany, ale także średniej, odchylenia standardowego, i wariancji, co nie było możliwe przy skali porządkowej.
BIBLIOGRAFIA
- Lissowski, G., J. Haman i M. Jasiński. 2008. Podstawy statystyki dla socjologów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Nawojczyk, M. 2002. Przewodnik po statystyce dla socjologów. Kraków: SPSS Polska.
- Sobczyk, M. 2005. Statystyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Wasilewska, E. 2008. Statystyka opisowa nie tylko dla socjologów. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
){kind=link}