Uwe Flick
Projektowanie badania jakościowego
Książka „Projektowanie badania jakościowego” została wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN w 2010 r. Jej autorem jest Uwe Flick, profesor socjologii na Alice Salomon University of Applied Science w Berlinie. Napisał on wiele prac z zakresu metodologii badań jakościowych, jak również jest redaktorem prowadzącym serii Niezbędnik badacza.
Recenzowany poradnik stanowi pierwszy tom tej właśnie serii. Dostarcza on pewne ramy dla pozostałych części. Przybliżono w nim dziedzinę badań jakościowych, szczególnie uwzględniając kwestię planowania projektu badawczego za pomocą jednej z opisanych metod. Przedstawiony został ogólny zarys badań jakościowych (z odniesieniami do kolejnych tomów), a konkretne metody omówiono z perspektywy projektowania badań.
W książce podjęte zostały kwestie związane z tworzeniem planu badań jakościowych, a także zawarto podpowiedzi jak skutecznie je przeprowadzić. Autor porusza kwestie praktyczne i metodologiczne, nie zapominając także o aspektach etycznych. Uważa on, że chociaż badania jakościowe nie muszą być tak restrykcyjnie planowane jak badania ilościowe, to jednak również te pierwsze powinny być planowane.
Książka składa się z 11 rozdziałów. W pierwszych trzech omówiono czym są badania jakościowe, jak określić pytania badawcze na podstawie ogólnych koncepcji lub zainteresowań, w jaki sposób dobrać próbę i uzyskać dostęp do osób czy materiałów. W rozdziale czwartym autor przechodzi do projektu badań jakościowych, odwołując się do podstawowych schematów badań. Nie mniej ważne jest pamiętanie o potrzebnych zasobach (m.in. czas, pieniądze, umiejętności) i problemach z jakimi można się zetknąć. Jak zadbać o jakość badań i nie lekceważyć ich strony etycznej omawiają rozdziały 6 i 7. Pozostałe rozdziały stanowią przegląd najważniejszych metod badawczych, tzn. metod zbierania danych werbalnych za pomocą wywiadów i badań fokusowych, danych etnograficznych i wizualnych gromadzonych w badaniach etnograficznych i obserwacyjnych oraz z wykorzystaniem metod wizualnych. W rozdziale 10 przedstawiono podstawowe strategie analityczne. Ostatni rozdział zawiera podsumowanie omówionych metod i aspektów prowadzenia badań jakościowych, a także opis relacji pomiędzy projektowaniem badania a pisaniem konspektu.
Jak było już wspomniane, książka „Projektowanie badania jakościowego” jest częścią serii, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby potraktować ją jako samodzielne dzieło. Bez wątpienia będzie ona atrakcyjna dla osób, które mają zamiar zaprojektować własne badanie jakościowe, ponieważ autor koncentruje się właśnie na tym aspekcie. Niekoniecznie wszystkie zagadnienia są przedstawione w poradniku wyczerpująco, ale wydaje się, że jest to konieczny zabieg w sytuacji gdy trzeba przedstawić omawiany problem całościowo.
Książka napisana jest przyjaznym dla czytelnika stylem, dzięki czemu czyta się ją płynnie. Z kolei wiele do życzenia pozostawia jej przejrzystość. Autor co prawda dzieli tekst, stosuje wypunktowania, ale niekiedy trudno się od razu zorientować co jest przyporządkowane do czego.
Czytelnik, który kupi ten podręcznik, nie powinien się nastawiać na zbyt dogłębne zapoznanie z metodami badawczymi, a raczej na ich uporządkowanie i ogólne przedstawienie. Książka jest wartościowa poprzez uporządkowanie kwestii projektowania badania, a więc umożliwienie wykonania tego dla początkującego badacza albo też takiego, który chce usystematyzować swoją wiedzę, przygotowuje projekt itp. Powinny po nią sięgnąć przede wszystkim osoby zainteresowane prowadzeniem badań jakościowych, ale takie które posiadają już jakieś wiadomości o zaprezentowanych w nim metodach lub mają świadomość, że muszą uzupełnić tę wiedzę korzystając również z innych źródeł.
